'' Śladami historii kamienice Działdowskie ''

Działdowo lokowane na prawie chełmińskim 14.VIII.1344 roku,niszczone w czasie kolejnych pożarów i wojen ' Po pożarze w 1733 roku, odbudowane wg planu J.L.Schultheiss von Vhfriedt, po pożarze w 1794 roku, plan odbudowy opracował mierniczy Tite i radca wojskowy Schimmelpfennig a obecny kształt centrum miasta jest efektem tej realizacji ' W końcu XIX wieku autorem większości realizacji był A.Stohr i A.Goerke ' Po zniszczeniach I WŚ architektoniczne wytyczne odbudowy nadał H.Muthesius ' Po 1915 roku, odbudowywano wg planu P.Kahma ' Ul.Jagiełły powstała przy odbudowie po 1733 roku, jej charakter rezydencjonalny nadają wille działdowskich kupców i fabrykantów ' Obiekt to willa być może arch. F.Prowe dla Tomaszewskiego z Warszawy ' Przed 1939 roku, siedziba zbożowej spółki akcyjnej ' W latach 1945 - 47 siedziba UB ' Obiekt założony na planie nieregularnym z ryzalitem i przybudówkami, 2 -kondygnacyjny z użytkowym poddaszem, murowany, otynkowany, kryty dachem 2-połaciowym, krytym papą ' Fasada z ryzalitem zwieńczonym trójkątnym szczytem ze sterczynami i oculusem, podkreślona cokołem, dekorowana 4 gzymsami kordonowymi i zwieńczona gzymsem ' W partii przyziemia fryz złożony z pilastrów ' Elewacja ryzalitu na poziomie 1 - kondygnacji pseudoboniowana ' W przyziemiu okienka piwniczne zamkni ęte łukiem odcinkowym ' Otwory okienne pierwszej kondygnacji w żłobionych opaskach z uszakami ' Na poziomie drugiej kondygnacji otwory okienne w tynkowych opaskach zwie ńczone belkowaniem i gzymsem odcinkowym a w ryzalicie belkowaniem i trójkątnymi naczółkami 2 okna i naczółkiem półkolistym 1 okno ' W partii poddasza małe otwory okienne ' Elewacja N-W z przybudówką z wejściem dekorowana wertykalnie pilastrami i pó łkolumnami oraz horyzontalnie gzymsami fryzem tralkowym, zwieńczona trójkątnym ogzymsowanym szczytem ' Elewacja S-E z przybudówką z wejściem ' Pozostałe opracowanie dekoracji na elewacjach analogiczne do fasady ' Stolarka okienna: okna częściowo wtórne, PCV a częściowo pierwotne 4-skrzydłowe, drewniane ze stałym ślemieniem ' Stolarka drzwiowa: drzwi 1-skrzydłowe, drewniane, płycinowe '

'' ŚLADAMI HISTORII KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE '' CZĘŚĆ II OBIEKT TO WILLA WZOROWANA NA WŁOSKIM RENESANSIE PODMIEJSKIM, BYĆ MOŻE AUTORSTWA A.LEMKE LUB F.PROWE'A BUDOWNICZEGO Z DZIAŁDOWA 😉 WILLA STOI NA DAWNEJ DZIAŁCE KOENIGA, PÓŹNIEJ PRIEVISA 'JEST TO ITALIANIZUJĄCA WILLA Z WIEŻĄ W NAROŻNIKU POWSTAŁA OK. 1890-1895 ROKU ' WG USTNEGO PRZEKAZU AUTOREM JEJ PROJEKTU BYŁ ARTHUR LEMKE, SĄDZIĆ JEDNAK NALEŻY, ŻE PROJEKT WYKONAŁ JEJ PIERWSZY WŁAŚCICIEL, BUDOWNICZY FRIEDRICH PROWE ' ZA WILLĄ BIEGŁA DROGA DO POŁOŻONEGO W GŁĘBI TARTAKU ' OBIEKT ZAŁOŻONY NA PLANIE NIEREGULARNYM, MUROWANY OTYNKOWANY, 2KONDYGNACYJNY Z WIEŻĄ 3 KONDYGNACYJNĄ ' DACH WIELOPOŁACIOWY KRYTY PAPĄ. FASADA ZŁOŻONA Z 2-OSIOWEJ CZĘŚCI RYZALITOWEJ ORAZ WIEŻY POŁĄCZONYCH ŁĄCZNIKIEM, PODKREŚLONA KAMIENNYM COKOŁEM, DEKOROWANA GZYMSAMI: COKOŁOWYM ' DWOMA PODOKIENNYMI, KORDONOWYM. RYZALIT ZWIEŃCZONY TRÓJKĄTNYM OGZYMSOWANYM SZCZYTEM. PODZIAŁ WERTYKALNY STANOWIĄ PILASTRY: 4 PONIŻEJ PIERWSZEJ KONDYGNACJI I 6 NA POZIOMIE DRUGIEJ KONDYGNACJI ' OTWORY OKIENNE PIERWSZEJ KONDYGNACJI W TYNKOWYCH OPASKACH ' W ŁĄCZNIKU WEJŚCIE ZWIEŃCZONE ŁUKIEM PEŁNYM, FLANKOWANE PILASTRAMI PODTRZYMUJĄCYMI PROFILOWANĄ ARCHIWOLTĘ Z KLIŃCEM ' NA POZIOMIE DRUGIEJ KONDYGNACJI FRYZ TRALKOWY ' W WIEŻY OKNA PIERWSZEJ KONDYGNACJI W TYNKOWEJ OPASCE; OKNO DRUGIEJ KONDYGNACJI PODKREŚLONE GZYMSEM, DZIELONE PILASTREM I ZWIEŃCZONE NACZÓŁKIEM W KSZTAŁCIE ŁUKU ODCINKOWEGO; OKNA TRZECIEJ BIFORYJNE, UJĘTE W PILASTRY PODTRZYMUJĄCE ARCHIWOLTĘ. NAROŻNIKI KONDYGNACJI DEKOROWANE PILASTRAMI. W PRZYZIEMIU ELEWACJI OKIENKA PIWNICZNE ZAMKNIĘTE ŁUKIEM ODCINKOWYM, DEKOROWANE CEGLANYMI OPASKAMI ' W ŚCIANCE BOCZNEJ RYZALITU WEJŚCIE Z GANKIEM WSPARTYM NA FILARACH ZWIEŃCZONYM GZYMSEM KROKSZTYNOWYM Z BELKOWANIEM ' POZOSTAŁE ELEWACJE Z DEKORACJĄ OPRACOWANĄ ANALOGICZNIE. STOLARKA O KIENNA: OKNA WTÓRNE, ZESPOLONE, STYLIZOWANE. STOLARKA DRZWIOWA: DRZWI DREWNIANE, 2-SKRZYDŁOWE, PRZESZKLONE Z DEKORACYJNĄ KRATĄ I KORONĄ W PÓŁKOLISTYM NADŚWIETLU ' BOGATA DEKORACJA SNYCERSKA W POSTACI GEOMETRYCZNYCH PŁYCIN WGŁĘBNYCH, NAKŁADKOWYCH, PÓŁKOLUMIENEK I GZYMSIKÓW ' ŻOŁNIERZ POLE MARSZ PUŁKU PIECHOTY REZERWY 120 AUSMARSCH SIERPNIA 1914 ' NADMIERNE DOKRĘCENIE MUSZKIETER -ŻOŁNIERZ NOSI SKAŁĘ POLOWĄ NA ODCINKU LANDSZTURMU W 1913 ZE SKŁADEK SZWEDZKICH ' ŚCIERECZKA SPODNIE PIECHOTY Z KAMIENIA SZAREGO SUKNA PŁASZCZA WEDŁUG WZORU LIPCA 1914. KRAWAT ZOSTAŁ STWORZONY W 1914. OSZCZĘDZAĆ SZYI I ŚCIERECZKA KOŁNIERZA SCHOWANA POD KOŁNIERZEM PŁASZCZA NOSZONEGO W POLE ' WSZYSTKIE URZĄDZENIA I MASZERUJĄCE BUTY W 1866 R. DOPIĘTE DO MUNDURU POLOWEGO' KASK METALOWO SKÓRZANY Z 1895, POWŁOKA ZOSTAŁA PRZEPROWADZONA Z LNU TRZCINY, AŻ DO PIERWSZEGO TYGODNIA MOBILIZACJI PUŁK MIAŁ NUMERY KOLORU CZERWONEGO Z SUKNA CZERWONEGO ZASTĄPIONY POTEM PRZYNALEŻNOŚCIĄ DO SPECJALNYCH JEDNOSTEK NP '' ZIELONE KURTKI '' OPIS NA MAXS PFLAUME GOOGLE + JEDNOSTKA ELITARNA I WOJNY ŚW. ŚREDNIA UZBROJENIA PIECHOTY PISTOLET 98 I ODPOWIEDNI BAGNET ' W TRZYCZĘŚCIOWEJ KIESZENIE POWŁOKI Z 1909 R PLUS AMUNICJA ' KARABIN PRZEPROWADZONO NAD PASKAMI KAŻDY Z 5 WKŁADÓW ' TOREBKI ZOSTAŁY PRZEPROWADZONE PRZEZ PASEK SKÓRY, KTÓRA ZOSTAŁA ZAMKNIĘTA Z KLAMRY PASA BEZPIECZEŃSTWA Z MOSIĄDZU ' JEDNYM SŁOWEM ŻOŁNIERZ ROBIŁ OGROMNE WRAŻENIE ! „FEARLESS I TREW” I. T .D.

'' ŚLADAMI HISTORII KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE '' CZĘŚĆ III OBIEKT Z ROKU 1898 ' W LATACH 1884 - 98 DZIAŁKA ZNAJDOWAŁA SIĘ W POSIADANIU NIEJAKIEGO KASPROWSKIEGO ' NATOMIAST OBIEKT POWSTAŁ NA ZLECENIE PANI FRANCENSTEIN WG PROJEKTU Z 10.V.1898 MISTRZA MURARSKIEGO Z NIDZICY NAZWISKA CARDINALL ' RODZINA FRANCENSTEIN MIESZKAŁA TU PRAWDOPODOBNIE DO KOŃCA I WOJNY ŚWIATOWEJ ' NASTĘPNIE MIEŚCIŁO SIĘ TU KASYNO WOJSKOWE ' ADAPTACJA Z ROKU 1945 SPOWODOWAŁA ZNISZCZENIE NIEMAL WIĘKSZOŚCI ELEMENTÓW WYSTROJU WNĘTRZ ' OBIEKT ZAŁOŻONY NA PLANIE PROSTOKĄTA Z PŁYTKIMI RYZALITAMI I TRÓJBOCZNYM WYKUSZEM W ELEWACJI N-W, W ELEWACJI S-W WERANDA NA PLANIE PROSTOKĄTA; OD STRONY S-W PRZYBUDÓWKA ' OBIEKT 2-KONDYGNACYJNY KRYTY DACHEM PŁASKIM, KRYTYM PAPĄ, MUROWANY, OTYNKOWANY ' ELEWACJA N-E: 7-OSIOWA, PODKREŚLONA COKOŁEM, DEKOROWANA GZYMSAMI KORDONOWYMI I ZWIEŃCZONA GZYMSEM KROKSZTYNOWYM ' NA POZIOMIE PIERWSZEJ KONDYGNACJI BONIOWANA ' NA POZIOMIE DRUGIEJ KONDYGNACJI OKNA PROSTOK ĄTNE UJĘTE W PILASTRY ' OKNA PIERWSZEJ KONDYGNACJI PROSTOKĄTNE, DEKOROWANE ZWORNIKIEM, PONIŻEJ GEOMETRYCZNE PŁYCINY ' NA OSI POZORNY RYZALIT Z TRÓJBOCZNYM WYKUSZEM Z OKNAMI ZWIEŃCZONYMI ŁUKIEM PEŁNYM Z ARCHIWOLTĄ I KLIŃCEM UJĘTYMI W PILASTRY ' W NAROŻNIKACH ŚCIAN PÓŁKOLUMNY O PORZĄDKU JOŃSKIM ' ELEWACJA S-W: 6-OSIOWA, PODKREŚLONA COKOŁEM, ZWIEŃCZONA GZYMSEM KROKSZTYNOWYM, DEKOROWANA GZYMSAMI KORDONOWYMI ' OTWORY OKIENNE W PROFILOWANYCH OPASKACH. ELEWACJA S-E: OPRACOWANA ANALOGICZNIE DO ELEWACJI FRONTOWEJ, POPRZEDZONA DREWNIAN Ą PRZESZKLONA WERANDĄ ' ELEWACJA N-W: OPRACOWANA ANALOGICZNIE DO FRONTOWEJ ' W CENTRALNEJ CZĘŚCI OTWÓR DRZWIOWY UJĘTY W 2 PILASTRY PODTRZYMUJĄCE ARCHIWOLTĘ I FLANKOWANY PRZEZ PÓŁKOLUMNY W PORZĄDKU KORYNCKIM PODTRZYMUJĄCE FRONTON ' DRZWI 2-SKRZYDŁOWE Z PÓŁKOLISTYM NADŚWIETLEM Z BOGATĄ DEKORACJĄ SNYCERSKĄ I KUTĄ KRATĄ O MOTYWACH ROŚLINNYCH ' STOLARKA OKIENNA: OKNA CZĘŚCIOWO DREWNIANE, 4- I 3-SKRZYDŁOWE Z PROFILOWANYM ŚLEMIENIEM W FORMIE PÓŁWAŁKA I RZEŹBIONĄ LISTWĄ PRZYMYKOWĄ, CZĘŚCIOWO PCV, WTÓRNE '

'' ŚLADAMI HISTORII KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE '' CZĘŚĆ IV BUDYNEK O WYGLĄDZIE NEORENESANSOWYM 😉 PO ZNISZCZENIACH I WŚ ARCHITEKTONICZNE WYTYCZNE ODBUDOWY DZIAŁDOWA NADAŁ H.MUTHESIUS ' PO 1915 ROKU, ODBUDOWYWANO WG PLANU P.KAHMA ' UL. JAGIEŁŁY POWSTAŁA PRZY ODBUDOWIE MIASTA PO POŻARZE W 1733 ROKU, JEJ REZYDENCJONALNA CZĘŚĆ TO PRZED I WOJNĄ ŚWIATOWĄ DZIELNICA BOGATYCH KUPCÓW I FABRYKANTÓW ' W LATACH 1929 - 1938 W OBIEKCIE MIEŚCIŁO SIĘ MUZEUM MAZURSKIE ' OBIEKT ZAŁOŻONY NA PLANIE KWADRATU Z RYZALITEM, 2-KONDYGNACYJNY, MUROWANY Z CEGŁY ' DACH PŁASKI KRYTY PAPĄ.. ELEWACJE PODKREŚLONE TYNKOWANYM COKOŁEM, DEKOROWANE 5 GZYMSAMI KORDONOWYMI I ZWIEŃCZONE GZYMSEM PODOKAPOWYM ' NAROŻNIKI RYZALITU BONIOWANE ' POMIĘDZY KONDYGNACJAMI FRYZ TWORZONY PRZEZ PILASTRY ROZPARTE POMIĘDZY GZYMSAMI KORDONOWYMI ' OTWORY OKIENNE PIERWSZEJ KONDYGNACJI W TYNKOWYCH OPASKACH Z USZAKAMI Z NADPROŻEM W KSZTAŁCIE ŁUKU ODCINKOWEGO Z KLIŃCEM ' OTWORY OKIENNE DRUGIEJ KONDYGNACJI W TYNKOWYCH OPASKACH ZWIEŃCZONE TRÓJKĄTNYMI NACZÓŁKAMI WSPARTYMI NA NIEWIELKICH KONSOLKACH ' OKNA ZA WĘGAREM, 4-SKRZYDŁOWE, ZE STAŁYM ŚLEMIENIEM, DREWNIANE ' ELEWACJA N-W OPRACOWANA ANALOGICZNIE Z ZADASZONYM WEJŚCIEM I CZĘŚCIĄ OKIEN ZABLENDOWANYCH ' OBIEKT TO KAMIENICA W KTÓREJ TO W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM MIEŚCIŁO SIĘ MUZEUM ' MUZEUM ODGRYWAŁO POWAŻNĄ ROLĘ W ŻYCIU KULTURALNYM MIASTA I POWIATU ZOSTAŁO OTWARTE 17 LIPCA 1927 ' ZLOKALIZOWANO JE W BUDYNKU PRZY ULICY DWORCOWEJ W KTÓRYM OD 3 GRUDNIA 1922 ROKU, FUNKCJONOWAŁ MAZURSKI DOM LUDOWY ' ZNAJDOWAŁY SIĘ TAM TAKŻE SIEDZIBY TOWARZYSTWA PRZYJACÓŁ MAZUR - SALA ZEBRAŃ - BIBLIOTEKA ORAZ W PRZYBUDÓWCE INTERNAT DLA WYCHOWANKÓW MIEJSCOWEGO SEMINARIUM NAUCZYCIELSKIEGO - OBECNIE W TYM BUDYNKU MIESCI SIĘ PARAFIA EWANGIELICKO-AGSBURSKA A DZISIEJSZA NAZWA UL. WŁADYSŁAWA JAGIEŁŁY TUŻ OBOK ŻŁOBKA A W CZASACH II WOJNY KATOWNIA POD SZYLDEM CZARNA CHORĄGIEW ' GŁÓWNYMI ORĘDOWNIKAMI TEGO POMYSŁU BYLI EMILIA SUKERTOWA BIEDRAWINA I JÓZEF BIEDRAWA ' 17 LIPCA 1927 ROKU, NASTĄPIŁO UROCZYSTE OTWARCIE MUZEUM MAZURSKIEGO W DZIAŁDOWIE - MUZEUM KTÓRE MA NA CELU WYKAZANIE DOROBKU KULTURY POLSKIEJ ORAZ ZGROMADZENIA DOWODÓW POLSKOŚCI ZIEMI MAZURÓW PRUSKICH ' OTWARCIA DOKONAŁ STAROSTA JAN PLACKOWSKI - OBECNI BYLI PRZEDSTAWICIELE LWOWSKIEGO TOWARZYSTWA OPIEKI NAD POLAKAMI ZA GRANICĄ - LISTY GRATULACYJNE PRZESŁALI PRZEDSTAWICIELE MUZEÓW Z CAŁEJ POLSKI ' MUZEUM PODZIELONO NA DWA DZIAŁY '' I - OGÓLNOPOLSKI - MIAŁY WYKAZYWAĆ WIELKOŚĆ I POTĘGĘ PAŃSTWA POLSKIEGO W PRZEKROJU HISTORYCZNYM ' II - REGIONALNY MAZURSKI - MIAŁ GROMADZIĆ DOWODY POLSKOŚĆI MAZURÓW PRUSKICH I ICH ZWIĄZKÓW KULTURALNYCH Z POLSKĄ ' PIECZĘ NAD MUZEUM MAZURSKIM SPRAWOWAŁO KOŁO KRAJOZNAWCZE PRZY SEMINARIUM NAUCZYCIELSKIM Z OPIEKUNKĄ EMILIĄ SUKERTOWĄ BIEDRAWINĄ - CZŁONKOWIE KOŁA PEŁNILI DYŻURY W MUZEUM - OPROWADZALI WYCIECZKI - WYKONYWALI SZEREG POMOCY I MODELI NP. MODEL CHATY MAZURSKIEJ Z CAŁYM WYPOSAŻENIEM ' MUZEUM BYŁO OTWATRE W KAŻDĄ NIEDZIELĘ W GODZINACH OD 10 - 13 ' LATA 1925 - 1930 BYŁ TO OKRES INTENSYWNEGO GROMADZENIA ZBIORÓW I DUŻĄ ICH CZĘŚĆ STANOWIŁY EKSPONATY PRZEKAZANE PRZEZ DZIAŁDOWIAKÓW KTÓRE WCZEŚNIEJ STANOWIŁY ICH RODZINNĄ WŁASNOŚĆ LUB ZOSTAŁY WYKOPANE W CZASAIE PRAC POLOWYCH ' DUŻO CENNYCH SKSPONATÓW PRZEKAZAŁO KOŁO LWOSKIE TOWARZYSTWA OPIEKI KULTURALNEJ NAD POLAKAMI ZAMIESZKAŁYMI ZA GRANICĄ IM. ADAMA MICKIEWICZA 'WŚRÓD OFIARODAWCÓW SPOTYKAMY TAKŻE POSZCZEGÓLNE OSOBY Z WARSZAWY NP. SENATOR LIMANOWSKI I EŁKU - Z POMOCĄ POSPIESZYŁY TAKŻE TAKIE INSTYTUCJE KULTURALNE JAK TATRZAŃSKIE MUZEUM W ZAKOPANEM I KSIĘŻNICA '' ATLAS '' - WŚRÓD ZBIORÓW PRZEWAŻAŁY PAMIĄTKI HISTORYCZNE - OBRAZY - PISMA - PRZEDMIOTY - MONETY - ZBIORY ARCHELOGICZNE - MAPY I ZBIORY FOLKLORYSTYCZNE ' NAJCENNIEJSZE ZBIORY TO 1500 OBRAZÓW PORTRETY KSIĄŻĄT I KRÓLÓW POLSKICH - KSIĄŻĄT MAZOWIECKICH - OBRAZY GROTTGERA I KOSSAKA - CZTERNASTOKANCIATA DZIANINA DLUGOŚĆ 56 CM DWA SZKIELETY ZNALEZIONE NA POLU - WYPOSAŻENIE CMENTARZYSKA PRZEDHISTORYCZNEGO - RĘKOPIS SWOJEGO DZIEŁA MAZOWSZE PRUSKIE - STARA KRONIKA MIASTA DZIAŁDOWA - STAROŻYTNA BRAĆ MAZURSKA -WIDOKI STAREGO MIASTA DZIAŁDOWA - STARE TKANINY - FOTOGRAFIE MAZOWSZA PRUSKIEGO - KRAJOBRAZY MAZURSKIE - MONETY KRZYŻACKIE -RYSUNKI STARYCH MONET I PIECZĘCI KSIĘCIA ZIEMOWITA MAZOWIECKIEGO XIII W. - WYKRESY I MAPY POWIATU DZIAŁDOWSKIEGO - PAMIĄTKI Z WOJNY POLSKO-SOWIECKIEJ 1920 - SREBNA MONETA Z CZASÓW BOLESŁAWA CHROBREGO - RESZTKI DZWONKÓW MSZALNYCH Z KOŚCIOŁA EWANGELICKIEGO W DZIAŁDOWIE - OBRAZY HISTORYCZNE - TRZOS Z ROKU 1862 - MAPY POMORZA I DWIE MAPY POLSKI - SZABLE ROSYJSKIE ZNALEZIONE W POWIECIE DZIAŁDOWSKIM - ZBIORY STAREJ BRONI - PISMO SWIĘTE I POSTYLLA DRUKOWANA PO POLSKU W KRÓLEWCU W XVIII W. - KOLEKCJE STARYCH KAFLI BARWNYCH Z PIECA WYKONANYCH W NIDZICY - OBRAZY NA KAFLACH PRZEDSTAWIAŁY WOJÓW RÓŻNYCH NARODOWOŚCI - KWIATY - POSTACIE - NIEWIASTY - ZWIERZĘTA ITP. NIE SPOSÓB JEST TO WSZYSTKO OPISAĆ JAK WSPANIAŁYM MUSIAŁO BYĆ DZIAŁDOWSKIE MUZEUM KTÓRE ZOSTAŁO SPLONDROWANE W CZASACH II WOJNY ŚWIATOWEJ A TAKŻE W LATACH POWOJENNYCH - DZIŚ JEST WIADOMO GDZIE CZĘŚĆ NASZEGO DZIEDZICTWA MIASTA DZIAŁDOWA ZNAJDUJE SIĘ - NASZE ZBIORY ZASILAJA RÓZNE MUZEA W CAŁEJ POLSCE A TAKŻE PRYWATNYCH KOLEKCJONERÓW '

A GDZIE TA GALA,SPRZED WOJNY 🤔🤔🤔 W TYMŻE BUDYNKU I PRAWDOPODOBNIE NA TEJ SALI WYSTĘPOWAŁY NAJSŁYNNIEJSZE TEATRY,OPERY I OPERETKI DRUGIEJ RZECZYPOSPOLITEJ '' TAK TAK DZIAŁDOWIANIE GOŚCIŁ NAWET OSTERWA ZE SWOJĄ REDUTĄ ' ZAŚ 6 MAJA 1929 ROKU,Z TYM ŻE NA ULICACH MIASTA,WYSTĄPIŁA TRUPA AKTORÓW Z ŁODZI 3 MĘŻCZYZN I 1 KATARYNIARZ '

ŚLADAMI HISTORII KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE '' CZĘŚĆ V OBIEKT TO DAWNY HOTEL POLSKI Z ZACHOWANA SALĄ KINOWO - KONCERTOWĄ , PROJEKTU FRIEDRICHA STOHR'A Z 189 STANĄŁ W KOŃCU XIX WIEKU NA BYŁEJ DZIAŁCE KOENIG’A, WYBUDOWANY WG PROJEKTU A. STOEHRA DLA A. JEBRAMA JAKO HOTEL Z RESTAURACJĄ ' OBIEKT PRZETRWAŁ I WOJNĘ ŚWIATOWĄ PRAKTYCZNIE NIENARUSZONY ' W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM BUDYNEK BYŁ TZW. '' DOMEM TOWARZYSTW '' TU OBOK HOTELU „MASOVIA” ORAZ „HOTELU POLSKIEGO” ODBYWAŁA SIĘ WIĘKSZOŚĆ IMPREZ, TU SKUPIAŁA SIĘ DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNA ' TAK BYŁO RÓWNIEŻ I PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ ' W CZERWCU 1958 ROKU Z INICJATYWY SPÓŁDZIELNI PRACY STOLARZY „AWANGARDA” ORAZ CZTERECH DALSZYCH SPÓŁDZIELNI PRACY „HUTY”, „POSTĘPU”, „STARTU” I „JEDNOŚCI” POWSTAŁ PRZY UL. JAGIEŁŁY 13 SPÓŁDZIELCZY OŚRODEK KULTURY SOK , PRZEMIANOWANY PÓŹNIEJ NA MIEJSKI DOM KULTURY ' 27.04.1990 ROKU DO TEGO BUDYNKU PRZENIESIONO KINO „APOLLO” DZIĘKI STARANIOM PANA BURMISTRZA MROWIŃSKIEGO OBIEKT ZOSTAŁ ODNOWIONY ! DZIŚ MIEŚCI SIĘ W NIM KINO XXI WIEKU ' OBIEKT ZŁOŻONY Z 3 CZŁONÓW: 1-KONDYGNACYJNEJ SALI NA RZUCIE PROSTOKĄTA Z RYZALITEM W CZĘŚCI TYLNEJ, PIĘTROWEGO SKRZYDŁA NA RZUCIE PROSTOKĄTA, PARTEROWEJ PRZYBUDÓWKI NA RZUCIE ZBLIŻONYM DO KWADRATU ZE ŚCIĘTYM NAROŻNIKIEM Z MAŁĄ PRZYBUDÓWKĄ ' OBIEKT MUROWANY, OTYNKOWANY, KRYTY DACHEM 2-POŁACIOWYM I DACHAMI PŁASKIMI Z PAPĄ ' ELEWACJA FRONTOWA SALI 5-OSIOWA Z WYSOKIM COKOŁEM OZDOBIONYM 5 KWADRATOWYMI PŁYCINAMI UJĘTYMI W TYNKOWE PILASTRY I ZWIEŃCZONYM GZYMSEM ' OKNA WYSOKIE ZAMKNIĘTE ŁUKIEM PEŁNYM Z OPASKĄ ' OKIENKA PODDASZA PODKREŚLONE GZYMSEM KORDONOWYM, W TYNKOWYCH OPASKACH, ELEWACJA ZWIEŃCZONA GZYMSEM PODOKAPOWYM ' NAROŻNIKI ELEWACJI BONIOWANE ' FASADA SKRZYDŁA 3-OSIOWA, PODKREŚLONA COKOŁEM, DEKOROWANA 2 GZYMSAMI KORDONOWYMI I ZWIEŃCZONA GZYMSEM ' OKNA PIĘTRA ZWIEŃCZONE TRÓJKĄTNYMI NACZÓŁKAMI, PONIŻEJ PROSTOKĄTNE PŁYCINY WSPARTE NA KONSOLKACH ' OKIENKA PODDASZA W GŁADKIM FRYZIE. ELEWACJA FRONTOWA I BOCZNA PRZYBUDÓWKI 5-OSIOWA, Z COKOŁEM, GZYMSEM ODCINKOWYM, PODOKIENNYM I GZYMSEM KORDONOWYM, ZWIE ŃCZONA GZYMSEM, Z WEJŚCIEM W NAROŻNIKU ' STOLARKA: OKNA CZĘŚCIOWO PIERWOTNE DREWNIANE, 4-SKRZYDŁOWE ZE STAŁYM ŚLEMIENIEM, A CZĘŚCIOWO PCV; OKNA SALI KINOWEJ ZE SZCZEBLINĄ KRZYŻOWĄ ' DRZWI DO KORPUSU GŁÓWNEGO JEDNOSKRZYDŁOWE, Z PROSTOKĄTNYM NADŚWIETLEM, DREWNIANE, PŁYCINOWE; DRZWI W NAROŻNIKU PRZYBUDÓWKI 1-SKRZYDŁOWE, DREWNIANE, WIELOPŁYCINOWE '

ŚLADAMI HISTORII KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE '' CZĘŚĆ VI BAHNCHOFSTRASSE 😉

OBIEKT TO DAWNA WILLA W STYLU NEORENESANSOWYM BOENHEIMA ARCHITEKTA A.STOHRA ' OBIEKT TO DAWNA " WILLA BOENHEIM " KTÓRA NA POCZĄTKU BYŁA WŁASNOŚCIĄ JEJ BUDOWNICZEGO A. STOEHR`A, A PÓŹNIEJ BOENHEIMA BURMISTRZA MIASTA ' ZA KAMIENICĄ LEWEJ STRONIE MAMY: KAMIENICĘ " POD MURZYNKIEM " I PRZEDWOJENNE STAROSTWO ' OBIEKT ZAŁOŻONY NA PLANIE PROSTOKĄTA Z RYZALITEM OD STRONY S-W, 3-KONDYGNACYJNY, MUROWANY, OTYNKOWANY ' DACH KOPERTOWY KRYTY BLACHĄ ' ELEWACJA N-W 4-OSIOWA, PODKREŚLONA COKOŁEM, DEKOROWANA GZYMSEM KORDONOWYM I ZWIEŃCZONA ROZBUDOWANYM GZYMSEM W UKŁADZIE: KOSTKOWY, KONSOLKOWY, PROFILOWANY ' WERTYKALIZM PIERWSZEJ I DRUGIEJ KONDYGNACJI PODKRE ŚLONY GŁADKIMI LIZENAMI A TRZECIEJ KONDYGNACJI PILASTRAMI ' NA CZWARTEJ OSI PILASTRY PODTRZYMUJ ĄCE PROFILOWANY GZYMS I ARCHIWOLTĘ Z DATĄ " 1895 " NA POZIOMIE PIERWSZEJ KONDYGNACJI WTÓRNIE WYKONANY ARKADOWY PODCIE Ń. ELEWACJA S-W OPRACOWANA ANALOGICZNIE ' NA POZIOMIE PIERWSZEJ KONDYGNACJI WTÓRNIE WYBITE OTWORY OKIENNE, CZĘŚCIOWO ZWIEŃCZONE ŁUKIEM ' ELEWACJA S-W PRZEKSZTAŁCONA. WTÓRNIE DOBUDOWANY RYZALIT Z DUŻYM PRZESZKLENIEM I WEJŚCIEM PCV, PRZEZ CO ZNISZCZONY PIERWOTNY BALKON WSPARTY NA KOLUMNACH OPRACOWANIE ELEWACJI I WTÓRNEGO RYZALITU NAWI ĄZUJĄCE DO POZOSTAŁYCH ELEWACJI ' STOLARKA OKIENNA I DRZWIOWA WTÓRNA, PCV '

ŚLADAMI HISTORII KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE '' CZĘŚĆ VIII '' POD NIEDŹWIEDZIEM "

OBIEKT TO KAMIENICA ZNAJDUJĄCA SIĘ NA ROGU ULICY BIELNIKOWA A ULICĄ POPRZECZNĄ 😉 OBIEKT STANĄŁ NA NAJSTARSZEJ OSADZIE KTÓRA MIEŚCIŁA SIĘ W TYM REJONIE ' TU NAJPRAWDOPODOBNIEJ POWSTAŁO PIERWSZE LOKACYJNE NASZE MIASTECZKO ZAŁOŻONE PRZEZ MIKOŁAJA Z KARBOWA NA PODSTAWIE AKTU LOKACYJNEGO WIELKIEGO MISTRZA LUDOLFA KONIGA VON WEIZAU Z 14.08.1344 ROKU,POŁOŻONE BEZPOŚREDNIO NAD RZEKĄ NIDĄ 👍TU PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ BYŁA SŁYNNA DZIAŁDOWSKA KNAJPA " POD NIEDŹWIEDZIEM " NAD WEJŚCIEM DO TEJ "RESTAURACJI" WIDNIAŁA PŁASKORZEŹBA Z PUTTEM PRZEGANIAJĄCYM NIEDŹWIEDZIA ' BYŁ TO SYMBOL PRZEGONIENIA Z DZIAŁDOWA ROSJAN UMIESZCZONY TAM PODCZAS ODBUDOWY MIASTA PO I WOJNIE ŚWIATOWEJ ' W OKRESIE PRL-U WŁADZE SĄDZIŁY, ŻE JEST TO PO PROSTU HERB BERLINA, CZYLI " NIC SZKODLIWEGO " PO ZORIENTOWANIU SIĘ CO TO ZA SYMBOL, PŁASKORZEŹBĘ SKUTO 😪 BIELNIKOWA,GÓRNA,PIWNA,STRUMYKOWA TO NAJCIEKAWSZE ULICE MIASTA BO NIE ODCZUWAŁO SIĘ ZGIEŁKU MIEJSKIEGO,CHOĆ DO RYNKU TYLKO 100 KROKÓW ' CO ZA PIĘKNE TO BYŁY MIEJSCA W LATACH PRL - U I JAK MOCNO URZEKAŁO ORYGINALNĄ PRUSKĄ ARCHITEKTURĄ DZIEWIĘTNASTOWIECZNĄ BYĆ MOŻE NAWET STARSZĄ 😉 A WIĘC PIĘTROWE MUROWANE KAMIENICZKI ZE SZPICZASTYMI DACHAMI POKRYTYMI CZERWONĄ DACHÓWKĄ 'A PODWÓRKA ODGRODZONE OD ULIC WYSOKIMI KAMIENNYMI LUB CEGLANYMI PARKANAMI,PRZYPOMINAJĄCYMI MURY OBRONNE ' JEJKU I TE ROZMAITE KOMÓRKI,CHLEWKI ,PIWNICE I BUDYNKI NI TO MIESZKALNE NI TO GOSPODARCZE ' NAJMILEJ WSPOMINAM PORANKI DNIA PRL-U KIEDY TO NIE Z JEDNEJ TAKIEJ BUDOWLI ROZLEGAŁY SIĘ PIANIA KOGUTÓW ' NO CÓŻ ! CO BY TU RZEC A NO PRAWDĘ TRZEBA PISAĆ ' PAMIĘTAM ŻE NA STRUMYKOWEJ MIESZKAŁ ŚRÓDMIEJSKI ROLNIK-HODOWCA HI HI A W NIEJEDNYM ZAUŁKU CZY ZAKAMARKU BYŁO PEŁNO ŚMIECI I GRATÓW ' TO NAPRAWDĘ BYŁ FOLKLOR TAMTYCH LAT ' CAŁE TO DZIAŁDOWSKIE STARE MIASTO,POŁOŻONE W OBRĘBIE ULIC BIELNIKOWEJ, WOLNOŚCI , STRUMYKOWEJ , MAZURSKIEJ ,POCZTOWEJ ,TYLNEJ ,ZAMKOWEJ WPISAŁO SIĘ DO REJESTRU ZABYTKÓW 👍 OKOLICA UL.BIELNIKOWEJ TO NAJSTARSZA CZĘŚĆ MIASTA, DAWNA OSADA RYBACKA ' NAZWA POWSTAŁA OD PŁACHT BIELONEGO PŁÓTNA ' PO ZNISZCZENIACH WOJENNYCH NIE WYBURZONA DO KOŃCA, PRZY ODBUDOWIE WYKORZYSTYWANO FRAGMENTY MURÓW O GR. 51 CM ' OBIEKT STANOWI PRZYKŁAD INDYWIDUALNEGO PODEJŚCIA ARCHITEKTONICZNEGO PRZY ODBUDOWIE MIASTA ' OBIEKT ZAŁOŻONY NA PLANIE ZBLIŻONYM DO PROSTOKĄTA ZE ŚCIĘTYM NAROŻNIKIEM, O ZWARTEJ BRYLE Z NAROŻNYM WYKUSZEM I NAROŻNYM WEJŚCIEM, KRYTY DACHEM WYSOKIM 3 - POŁACIOWYM Z NACZÓŁKIEM Z DACHÓWKĄ CERAMICZNĄ HOLENDERKĄ ' WYSTAWKA W FORMIE WIELOKĄTNEGO WYKUSZA KRYTA DACHEM WIELOPOŁACIOWYM Z DACHÓWKĄ CERAMICZNĄ HOLENDERKĄ ' BUDYNEK MUROWANY, OTYNKOWANY, PODKREŚLONY COKOŁEM I ZWIEŃCZONY GZYMSEM, DEKOROWANY GZYMSAMI PODOKIENNYMI ' OTWORY OKIENNE DEKOROWANE OBRAMIENIEM W POSTACI TYNKOWEJ OPASKI, W WYKUSZU GZYMS NADOKIENNY, W WYSTAWCE GZYMS NAD- I PODOKIENNY ' W ZWIEŃCZENIU ELEWACJI SZCZYTOWEJ OKNA DEKOROWANE 4 PÓŁKOLUMNAMI PODTRZYMUJĄCYMI GZYMS ' OTWÓR DRZWIOWY USYTUOWANY NAROŻNIE W ELEWACJI ID PLACU MICKIEWICZA, W FORMIE ŁUKU DEKOROWANEGO OPASKĄ ' DRUGI OTWÓR DRZWIOWY ZABLENDOWANY ' WYKUSZ PODKREŚLONY WYOBLONĄ BELKĄ ' 5 OTWORÓW OKIENNYCH OD UL. POPRZECZNEJ UMIESZCZONYCH W PŁYCINIE PODKREŚLONEJ MUROWANYM PARAPETEM I ZWIEŃCZONEJ GZYMSEM, DEKOROWANEJ 4 PŁASKORZEŹBIONYMI GŁOWAMI, DZIAŁDOWSKIEJ MIESZCZKI I MIESZCZANINA ORAZ MAZURSKIEGO CHŁOPA I CHŁOPKI ' STOLARKA DRZWIOWA: DRZWI JEDNOSKRZYDŁOWE, PCV. STOLARKA OKIENNA: W WIĘKSZOŚCI PCV Z IMITACJĄ PODZIAŁÓW, CZĘŚCIOWO ZACHOWANA DREWNIANA '

ŚLADAMI HISTORII KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE '' CZĘŚĆ IX SKRAWEK FILMIKU ULICA WŁADYSŁAWA JAGIEŁŁY BARDZO DAWNO TEMU 😉

WLOT DZISIEJSZEJ UL. WŁ. JAGIEŁŁY DO RYNKU PL. MICKIEWICZA NIE BYŁ PRZEWIDZIANY W PIERWOTNYCH PLANACH MIASTA ' KIEDY ZOSTAŁ PRZEBITY 🤔🤔🤔🤔 WG F. GAUSSEGO PRZEBITO GO PO POŻARZE 1733 ROKU ' POTWIERDZA TO PLAN ODBUDOWY MIASTA PO TYM POŻARZE, A WŁAŚCIWIE PRZEŚWITUJĄCY SPOD NIEGO STARSZY PLAN ' BUDYNKI PO OBYDWU STRONACH ULICY POCHODZĄ ZAPEWNE Z OKRESU ODBUDOWY PO KOLEJNYM POŻARZE Z 1794 ROKU Z UWZGLĘDNIENIEM PÓŹNIEJSZYCH MODERNIZACJI I REMONTÓW ' WCZEŚNIEJ TZN. PRZED POŻAREM Z 1733 ROKU BUDYNKI BYŁY USYTUOWANE SZCZYTOWO DO RYNKU Z 2 - 3 OKNAMI OD FRONTU, NAKRYTE GONTEM LUB STRZECHĄ ' ZA BUDYNKAMI ZNAJDOWAŁY SIĘ PODWÓRKA, ZA KTÓRYMI BYŁY POMIESZCZENIA GOSPODARCZE Z WJAZDEM NA POSESJĘ ' PO POŻARZE 1733 ROKU DOMY BYŁY OKAZALSZE NIŻ POPRZEDNIO, KRYTE JUŻ DACHÓWKĄ, USYTUOWANE JESZCZE SZCZYTOWO Z PRZEDPROŻAMI LUB GANKAMI ' PO NASTĘPNYM POŻARZE Z 1794 ROKU DOMY WYBUDOWANO KALENICOWO DO RYNKU, SZCZYTY SĄ OD UL. WŁ. JAGIEŁŁY, ZGODNIE Z PRUSKĄ INSTRUKCJĄ BUDOWLANĄ Z 25.01.1771 ROKU ' W 4 ĆW. XIX WIEKU ZACZĘTO STAWIAĆ OFICYNY DREWNIANE I RZADZIEJ MUROWANE OFICYNY, PRZEZNACZONE POCZĄTKOWO NA SPICHLERZE ' FRAGMENT UL. WŁ. JAGIEŁŁY POMIĘDZY UL. SŁOWACKIEGO I UL. POCZTOWĄ STANOWI CZĘŚĆ MIASTA, O KTÓRĄ ZOSTAŁO ONO POWIĘKSZONE PO POŻARZE Z 1733 ROKU ' WÓWCZAS TO PRZESUNIĘTO BRAMĘ DĄBROWIEŃSKĄ NIEMIECKĄ W MIEJSCE POMIĘDZY UL. CICHĄ I POCZTOWĄ ' ISTNIEJĄCE W TYM MIEJSCU PRZED POŻAREM MIASTA STODOŁY '' PRZENIESIONO '' W REJON DZISIEJSZEJ UL. HALLERA ZWANEJ WÓWCZAS ULICĄ STODOLNĄ ' W POPRZEDNIM MIEJSCU ODBUDOWANO TYLKO STOJĄCY TU WCZEŚNIEJ STARY SZPITAL, PRZYTUŁEK, KTÓRY TYM RAZEM ZNALAZŁ SIĘ W GRANICACH MIASTA ' ODBUDOWA PO KOLEJNYM POŻARZE MIASTA W 1794 ROKU WG PROJEKTU SPORZĄDZONEGO PRZEZ SCHIMMELPFENNIGA W UKŁADZIE PRZESTRZENNYM TEJ CZĘŚCI ULICY PRAKTYCZNIE NICZEGO JUŻ NIE ZMIENIŁA ' Z PLANÓW REGULACJI CHAUSSESTRASSE UL.WŁ. JAGIEŁŁY Z LAT 1873 I 1884 WYNIKA, ŻE POSESJE W TEJ CZĘŚCI ULICY NALEŻAŁY DO SCHROCTERA, BALLI, POHLA I SCHMULLA, PO NIEPARZYSTEJ STRONIE, ORAZ KUSCHKOWICZA, SZPITALA ORAZ KRAJEWSKIEGO, WCZEŚNIEJ JANKOWSKIEGO, PO STRONIE PRZECIWNEJ ' DO POSESJI SCHMULLA I KRAJEWSKIEGO PRZYLEGAŁA BRAMA DĄBROWIEŃSKA ' PRZETRWAŁA ONA PRAKTYCZNIE DO KOŃCA XIX WIEKU, KIEDY TO W DZIAŁDOWIE WZNIESIONO CZTERY KAMIENICE WG PROJEKTÓW BERLIŃSKICH ' JEDNĄ Z NICH JEST STOJĄCA DO DNIA DZISIEJSZEGO KAMIENICA POMIĘDZY UL. CICHĄ I UL. POCZTOWĄ ZWANA PRZED I WOJNĄ ŚWIATOWĄ '' VILLA PAGENKOPF '' BLIŻEJ W KIERUNKU RYNKU UL. WŁ. JAGIEŁŁY 3 STOI BUDYNEK, W KTÓRYM MIEŚCIŁA SIĘ DRUKARNIA ORAZ REDAKCJA '' SOLDAUER ZEITUNG '' ZNANY JEST PROJEKT ELEWACJI WYKONANY DLA ROBERTA BOENISCHA PRZEZ GRUDZIĄDZKIEGO ARCHITEKTA J. WILHELMA W 1918 ROKU PO ZNISZCZENIACH Z I WOJNY ŚWIATOWEJ ' ZABUDOWA NIEPARZYSTEJ STRONY W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM NALEŻAŁA DO JAROSZEWSKIEGO, FRĄCZKOWSKIEGO I FICHNY, A '' VILLA PAGENKOPF '' DO DŁUGOKĘCKIEGO ' PO PRZECIWNEJ STRONIE NA POSESJI KRAJEWSKIEGO STANĄŁ HOTEL L. SALEWSKI, PÓŹNIEJSZY KRÜGERS HOTEL, ZBURZONY W CZASIE I WOJNY ŚWIATOWEJ, A NA POSESJI KUSCHKOWICZA POD NR. 12 DOM WŁASNY E. SOMMERA KUPCA ' WYBUDOWANO GO OK. 1908 ROKU ' W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM PO HOLMIE PRZEJĄŁ GO AUGUSTYN KIWICKI, DZIAŁACZ PLEBISCYTOWY Z DŁUŻCA, KTÓRY ZA SWOJĄ DZIAŁALNOŚĆ, CHCĄC UNIKNĄĆ ARESZTOWANIA MUSIAŁ UCIEKAĆ Z CAŁĄ RODZINĄ DO POLSKI ' C.D.N........

ŚLADAMI HISTORII KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE '' CZĘŚĆ X OBIEKT TO KAMIENICA W KONWENCJI NEORENESANSU NIEMIECKIEGO 😉 OBIEKT POCHODZI Z ROKU 1908 JAKO DOMU MIESZKALNO – HANDLOWEGO '

NA POSESJI KUSCHKOWICZA POD NR.12 TO DAWNY DOM E.SOMERA 😉 JAK JUŻ WCZEŚNIEJ PISAŁEM UL. JAGIEŁŁY POWSTAŁA PRZY ODBUDOWIE MIASTA PO POŻARZE W 1733 ROKU, JEJ REZYDENCJONALNA CZĘŚĆ TO PRZED I WOJNĄ ŚWIATOWĄ DZIELNICA BOGATYCH KUPCÓW I FABRYKANTÓW ' KAMIENICA WZNIESIONA PRZEZ BUDOWNICZEGO A.LEMKE DLA KUPCA E.SOMMERA ' KAMIENICĘ WYBUDOWANO OKOŁO 1908 ROKU ' W OKRESIE MIĘDYWOJENNYM PO HOLMIE PRZEJĄŁ GO AUGUSTYN KIWICKI,DZIAŁACZ PLEBISCYTOWY Z DŁUŻCA,KTÓRY ZA SWOJĄ DZIAŁALNOŚĆ,CHCĄC UNIKNĄĆ ARESZTOWANIA MUSIAŁ UCIEKAĆ Z CAŁĄ RODZINĄ DO POLSKI OSIADŁ W DZIAŁDOWIE ' W PARTERZE BUDYNKU ZAŁÓŻYŁ SKLEP Z ARTYKUŁAMI KOLONIALNYMI I TRUNKAMI ' JGO SĄSIADEM OD STRONY UL. SŁOWACKIEGO BYŁ PIEKARZ KLUBACKI ' ZABUDOWA OBIEKTU TO FRAGMENT ULICY NASZEGO MIASTECZKA O CHARAKTERZE REPREZENTACYJNYM 👍OBIEKT ZAŁOŻONY NA PLANIE PROSTOKĄTA, MUROWANY Z CEGŁY, 3-KONDYGNACYJNY Z TRÓJKĄTNYM SZCZYTEM ' DACH 2-POŁACIOWY KRYTY PAPĄ BITUMICZNĄ ' ELEWACJE DEKOROWANE KORDONOWO FRYZEM CEGLANYM I GZYMSAMI CEGLANYMI ' NA POZIOMIE PIERWSZEJ KONDYGN ACJI DUŻA WITRYNA SKLEPOWA Z WEJŚCIEM, ZWIEŃCZONA ŁUKIEM KOSZOWYM, OBRAMIONA CEGLANA OPASKĄ ' NA ŚRODKOWEJ OSI DRUGIEJ KONDYGNACJI WYKUSZ WSPARTY NA 2 KROKSZTYNACH, DEKOROWANY FRYZEM CEGLANYM I ZWIEŃCZONY 2 PÓŁFILARAMI, KTÓRE KONTYNUUJĄ SIĘ W PARTII SZCZYTU PRZECHODZĄC W STERCZYNY ' SZCZYT , TAKŻE W DOLNEJ PARTII, FLANKOWANY STERCZYNAMI ' W CENTRALNEJ CZĘŚCI SZCZYTU PÓŁKOLISTA DEKORACJA MASWERKOWA, NA SKRAJACH PŁYCINY WGŁĘBNE, GEOMETRYCZNE ' SZCZYT DODATKOWO ZWIEŃCZONY PROFILOWANĄ STERCZYNKĄ ' STOLARKA: WITRYNA SKLEPOWA DREWNIANA, DZIELONA SZCZEBLIN Ą. DRZWI 1-SKRZYDŁOWE, DREWNIANE, PRZESZKLONE ' NA POZIOMIE DRUGIEJ I TRZECIEJ KONDYGNACJI OKNA ZWIEŃCZONE ŁUKIEM ODCINKOWYM, WIELOPOLOWE, DREWNIANE Z RZEŹBIONYM SŁUPKIEM I SZCZEBLINĄ KRZYŻOWĄ W GÓRNEJ PARTII '

ŚLADAMI HISTORII KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE '' CZĘŚĆ XI WILLA PAGENKOPF 😉

KAMIENICE CZYNSZOWE W MIASTACH EUROPEJSKICH MAJĄ WIELE WSPÓLNYCH CECH I DLA NIEZBYT BYSTREGO OBSERWATORA WYGLĄDAJĄ BARDZO PODOBNIE 😉 DOPIERO PODDANIE ICH WNIKLIWSZEJ ANALIZIE POKAZUJE ZNACZNE RÓŻNICE SPOWODOWANE WPŁYWAMI OŚRODKÓW KULTUROTWÓRCZYCH, KTÓRE WYTWORZYŁY WŁASNE SZKOŁY ARCHITEKTONICZNE, UWARUNKOWANIAMI GEOGRAFICZNYMI, HISTORYCZNYMI I POLIT YCZNYMI ' W NASZYM MIASTECZKU STOJĄ DO DNIA DZISIEJSZEGO PRZEPIĘKNE CZTERY KAMIENICE ZWANE '' BERLIŃSKIE '' NA PRZEŁOMIE XIX I XX STULECIA NOWINKI ARCHITEKTONICZNE ROZCHODZIŁY SIĘ SZYBKO PO CAŁEJ EUROPIE I BYŁY PRZETWARZANE PRZEZ POSZCZEGÓLNE OŚRODKI ' STAMTĄD TEŻ NOWE PRĄDY PROMIENIOWAŁY DALEJ, DO MIAST PROWINCJONALNYCH ' JEDNYM Z TAKICH MIASTECZEK JEST NASZE DZIAŁDOWO, NO POWIEDZMY PRĘŻNIE ROZWIJAJĄCE SIĘ DO OKOŁO POŁOWY XVII WIEKU ' NIESTETY WIEK XVIII PRZYNIÓSŁ WOJNY, ZARAZY I POŻOGI, KTÓRE PRZERWAŁY ROZWÓJ MIASTECZKA ' ZABUDOWA MIESZKANIOWA ULEGŁA PRAWIE CAŁKOWITEMU ZNISZCZENIU, A LICZBA LUDNOŚCI SPADŁA BARDZO SZYBKO 😪 Z BIEGIEM CZASU, MIASTECZKO STAWAŁO SIĘ CORAZ WIĘKSZYM I ZAMOŻNIEJSZYM MIASTECZKIEM,WZRASTAŁA RÓWNIEŻ MODA NA WSZYSTKO CO BERLIŃSKIE ' ZE STOLICY SPROWADZANO SZEREG TOWARÓW Z RÓŻNYCH BRANŻ ' FIRMY BERLIŃSKIE ZAKŁADAŁY TU SWOJE FILIE LUB PRZEDSTAWICIELSTWA I.T.D...PAMIĘTAĆ TRZEBA ŻE ARCHITEKTÓW Z BERLINA ZATRUDNIANO CHĘTNIE PRZY BUDOWIE OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ, ŚWIĄTYŃ, SIEDZIB ADMINISTRACJI PAŃSTWOWEJ, BUDYNKÓW WYRÓŻNIAJĄCYCH SIĘ NA TLE ARCHITEKTURY MIASTA ' BYŁY TO DROGIE INWESTYCJE, CZĘSTO WSPOMAGANE PAŃSTWOWYMI DOTACJAMI, CO BYŁO ZGODNE Z PROWADZONĄ PRZEZ NIEMCÓW POLITYKĄ GERMANIZACYJNĄ ' W OSTATNICH LATACH XIX WIEKU, I DO NASZEGO MIASTECZKA ZACZYNAŁY DOCIERAĆ NOWE PRĄDY ARCHITEKTONICZNE ' NA ELEWACJACH MOŻNA ZAUWAŻYĆ USPOKOJENIE FORM, ZNACZNĄ REDUKCJĘ DETALU, '' WYŁANIA SIĘ '' BRYŁA BUDYNKU I ZRÓŻNICOWANIE PEWNYCH ELEMENTÓW ARCHITEKTONICZNYCH ' POPULARNE STAŁY SIĘ MIĘDZY INNYMI FORMY KLASYCYZUJĄCEGO NEOBAROKU TAK MODNE W PRUSACH 😉 OBIEKT ZAŁOŻONY NA PLANIE ZBLIŻONYM DO LITERY ''L '' , 3 - KONDYGNACYJNY Z UŻYTKOWYM PODDASZEM, MUROWAN Y , OTYNKOWANY ' DACH MANSARDOWY KRYTY DACHÓWKĄ BITUMICZNĄ ' W NAROŻNIKACH PSEUDO WYKUSZE Z WIEŻYCZKAMI Z DACHEM KOPUŁOWYM Z PSEUDOLATARNIĄ KRTYĄ DASZKIEM CEBULASTYM ' WIEŻYCZKI KRYTE ŁUPKIEM W FORMIE RYBIEJ ŁUSKI, PSEUDOLATARNIE KRYTE BLACHĄ ' W KOPUŁACH OKRĄGŁE, BOGATO ZDOBIONE LUKARNY ' 2 WYSTAWKI ZLICOWANE Z MUREM Z WIEŃCZONE TRÓJKĄTNYM NACZÓŁKIEM FLANKOWANE PILASTRAMI ' W POŁACI DACHOWEJ 2 LUKARNY KRYTE 3 -POŁACIOWYM DASZKIEM ' ELEWACJE Z BOGATYM DETALEM ARCHITEKTONICZNYM ' NA POZIOMIE PIERWSZEJ KONDYGNACJI PSEUDOBONIOWANIE W POSTACI POZIOMYCH ŻŁOBIEŃ W TYNKU ' DRUGA I TRZECIA KONDYGNACJA Z PODKREŚLONYM PODZIAŁEM WERTYKALNYM PILASTRAMI Z PSEUDOBONIOWANIEM ORAZ DEKORACJĄ GEOMETRYCZNĄ W TYNKU POMIĘDZY KONDYGNACJAMI I NAD OT WORAMI OKIENNYMI 3 KONDYGNACJI ' W ELEWACJI OD UL. POCZTOWEJ PIERWSZA OŚ Z ZABLENDOWANYMI OTWORAMI O KIENNYMI ' PODZIAŁ HORYZONTALNY PODKREŚLONY GZYMSAMI KORDONOWYMI, ODCINKAMI GZYMSÓW NADOKIENNYCH I GZYMSAMI WIEŃCZĄCYMI ' W CZĘŚCI OBIEKTU NAD PIERWSZĄ KONDYGNACJĄ TARAS Z MUROWANĄ BALUSTRADĄ Z PILASTRAMI I PŁYCINAMI Z DEKORACJĄ GEOMETRYCZNĄ '

'' DZIAŁDOWO MIASTECZKO Z HISTORIĄ NA KARTA POCZTOWYCH ''

1826 TO ROK ROZKWITU DZISIEJSZEJ UL.WŁADYSŁAWA JAGIEŁŁY👍 PRYNCYPALNA I PIERWSZY KAMIENNY BRUK😉 JAK JUŻ WSZYSCY WIECIE, ŻE NASZA GŁÓWNA ULICA PRYNCYPALNA TO ULICA KRÓLA WŁADYSŁAWA JAGIEŁŁY POWSTAŁA PRZY ODBUDOWIE MIASTA PO POŻARZE W 1733 ROKU ' JEJ REZYDENCJONALNA CZĘŚĆ TO PRZED I WOJĄ ŚWIATOWĄ DZIELNICA BOGATYCH KUPCÓW I FABRYKANTÓW I.T.D.... A WIECIE KIEDY POŁOŻONO PIERWSZY KAMIENNY BRUK 🤔🤔🤔 WYKONYWANO GO Z KAMIENIA POLNEGO LUB ŁAMANEGO O WYSOKOŚCI 18 - 22 CM UKŁADANEGO NA PODSYPCE Z PIASKU ' BRUK UBIJANO DWUKROTNIE RAZ NA SUCHO I DRUGI RAZ POLEWAJĄC WODĄ PO ZAKLINOWANIU SPOIN PIASKIEM 👍 PRZED UŁOŻENIEM KOLEJNYCH WARSTW BRUK WAŁOWANO WALCEM O CIĘŻARZE OD 8 - 10 TON ' NO DOBRZE 😉PIERWSZY BRUK KAMIENNY NA UL. JAGIEŁŁY POŁOŻONO W 1826 ROKU ' WEDŁUG STARYCH ZAPISÓW BRUK NAJPIERW POŁOŻONO OD RYNKU POMIĘDZY POSIADŁOŚCIĄ SKARBNIKA NIEJAKIEGO JOSUWICZA,A APTEKARZA RAULFSA,AŻ DO NIEMIECKIEJ BRAMY I DALEJ POMIĘDZY STODOŁAMI,AŻ DO DROGOWSKAZU W OKOLICACH DZISIEJSZEGO SKRZYŻOWANIA UL.JAGIEŁŁY A UL. MAŁŁKA '

ŚLADAMI HISTORII KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE ''

CZĘŚĆ XIII Obiekt o klasycystycznych cechach został prawdopodobnie zbudowany w drugiej połowie XIX wieku ' Kamienica przez wiele lat była jednak bardzo zaniedbana ' Jej mury były brudne, odpadał z nich tynk ' W złym stanie znajdował się również dach i.t.d... Dziś wygłada bardzo elegancko i możemy zachwytem ją podziwiać 😉Budynki mieszkalne ul.Skłodowskiej powstały wzmożonej działalności budowlanej 1875 - 1914, spowodowanej rozwojem miasta w wyniku budowy kolei ' Działki budowlane usytuowane poza obrębem XVII - wiecznego miasta ' Architektura to reprezentacyjne kamienice uwzględniające światowe nurty tego okresu ' Dawna Niederhoferstrasse Niederhof - Księżydwór istniejąca jako polna droga już w XVII wieku dała początek dwom dzisiejszym ulicom Księżodworskiej i Pocztowej ' Odcinek pomiędzy ul. Jagiełły i dzisiejszą ul. Marii Skłodowskiej Curie nabrał charakteru ulicy dopiero po pożarze miasta w 1794 roku, mimo, że zabudowę stanowił praktycznie szereg stodół ' Taki stan rzeczy przetrwał aż do końca XIX wieku, kiedy to zaczęła powstawać zabudowa wzdłuż przedłużającej się na pn. - zach. dzisiejszej ul. Marii Skłodowskiej Curie dawniej Viechmarkt i dość krótko przed 1920 rokiem Schweinemarkt i Neuestrasse ' Pierwszym ważnym obiektem, który powstał w tym rejonie był budynek straży pożarnej wybudowany wg projektu budowniczego rządowego Paula Böttgera z lat 1917- 1918 ' W 1925 roku ówczesny Magistrat przystąpił do budowy ul. Daszyńskiego dawnej Nowej, a dzisiejszej ul. Marii Skłodowskiej Curie ' Ulica ta tylko jeszcze raz zmieniła nazwę, a mianowicie w okresie od 28.04.1945 roku do 24.06.1949 roku nosiła nazwę Prezydenta Bieruta ' 2.08.1928 roku nowa poczta została uruchomiona ' Obiekt założony na planie prostokąta składający się z dwóch korpusów, murowany otynkowany ' Korpus w części lewej 3-kondygnacyjny ' Korpus w części prawej 2-kondygnacyjny z użytkowym poddaszem, oba korpusy kryte dachami 2 - połaciowymi prostopadle w stosunku do siebie, krytymi papą ' Elewacja korpusu w części lewej 4-osiowa, podkreślona cokołem, dekorowana gzymsami kordonowymi i zwieńczona ogzymsowanym trójkątnym naczółkiem z półokrągłym zablendowanym otworem w centralnej części ' Na poziomie pierwszej i drugiej kondygnacji zróżnicowane pseudoboniowanie w postaci poziomych żłobień ' Otwory okienne dekorowane tynkowymi opaskami ' Poniżej otworów okiennych pierwszej kondygnacji romboidalne płyciny, pomiędzy drugą i trzecią kondygnacją geometryczne płyciny ' Na poziomie drugiej i trzeciej kondygnacji na centralnych osiach balkon z dekoracyjną żeliwną balustradą ' Elewacja korpusu w części prawej 5-osiowa, opracowana analogicznie, jedynie na wysokości poddasza niewielkie otwory okienne prostokątne, na czwartej osi otwór zablendowany ' Na osiach drugiej i trzeciej analog iczny balkon ' Otwór wejściowy na osi pierwszej, dekorowany profilowana opaską, z drzwiami 2-skrzydłowymi, płycinowymi, z prostokątnym nadświetlem ze szczeblina krzyżową ' Okna 4-skrzydłowe, drewniane ze stałym ślemieniem z dekoracją kostkową i rzeźbionym słupkiem '

ŚLADAMI HISTORII KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE '' CZĘŚĆ XII

Spichlerz spichrz, śpichlerz, elewator zbożowy 😉Spichlerze wiejskie lub taki jak ten w naszym miasteczku były najczęściej wykonywane z drewna jako dwukondygnacyjne, otoczone galerią na poziomie jednej lub obu kondygnacji ' Kryte dachem cztero lub dwuspadowym ' Najczęściej miały jedno duże wejście i kilka mniejszych okien ' Jako element zabudowań dworskich najczęściej murowany ze zdobieniami na fasadzie, czasem o rozbudowanym planie przez zastosowanie ryzalitu, portyku itp.....Obiekt wzniesiony około 1905 roku ' Zainstalowano w nim wialnie zbożowe, spichrzowe, wentylatory i przenośniki kubełkowe napędzane silnikiem gazowym " Deutz " Po II wojnie światowej upaństwowiony ' Na przełomie 50/60 lat XX wieku zmodernizowano system transportu i oczyszczania zboża,zbudowano wagę wozową z zsypami zboża, wprowadzono silnik elektryczny, na poddaszu uruchomiono laboratorium ' Ostatniego skupu zboża dokonano w 1998 roku ' Obiekt przeznaczony jako jedno lub kilkukondygnacyjna budowla do przechowywania materiałów sypkich, głównie ziaren zbóż - luzem lub w workach, charakteryzująca się zwartą bryłą, stromymi dachami, trójkątnymi szczytami i niewielkimi oknami ' Obiekt założony na planie wydłużonego prostokąta, o 2-segmentowej bryle, murowany częściowo otynkowany ' Segment spichrzowy 4-kondygnacyjny z użytkowym poddaszem, kryty dachem 2-połaciowym krytym dachówką ceramiczną holenderką ' Segment administracyjny 2- kondygnacyjny kryty dachem 2-połaciowym krytym eternitem, który przechodzi w wiatę przykrywającą rampę ' W kalenicy segmentu spichrzowego nadbudówka rozdzielacza zbożowego kryta daszkiem naczółkowym z dachówką ceramiczną holenderką, pokryta dachówką ceramiczną karpiówką ' Elewacje podkreślone cokołem, dekorowane ceglanymi lizenami, w partiach szczytowych u dołu zakończone schodkowo ' Otwory okienne segmentu spichrzowego niewielkie, prostokątne, przemysłowe ze szczebliną ' Otwory okienne segmentu administracyjnego 4-skrzydłowe ze szczebliną, drewniane ' Otwory drzwiowe duże, z prostokątnym nadświetlem, dzielonym szczebliną ' Drzwi 2-skrzydłowe, drewniane, deskowane ' Wyposażenie techniczne częściowo zachowane,silnik gazowy firmy " Deutz " nr fabr. 60370 i wialnia zbożowa, spichrzowa firmy " Seck " wpisane do rejestru zabytków ' Zachowana bryła budynku, pokrycie dachu i dekoracje elewacji '

ŚLADAMI HISTORII '' KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE ''

CZĘŚĆ XIV OBIEKT NA ULICY LIDZBARSKIEJ STRASSE VON LAUTENBURG, LAUTENBURGERSTRASSE 😉

PAMIĘNTAJMY ŻE BARDZO WAŻNĄ CZĘŚCIĄ ARCHITEKTONICZNEGO DZIEDZICTWA REGIONU I NASZEGO MIASTECZKA TO ARCHITEKTURA KOLEJOWA, CHOĆ CZĘSTO JESZCZE NIEDOCENIANA 😪 ZABUDOWA UL.LIDZBARSKIEJ TO OPRÓCZ BUDYNKÓW DLA PRACOWNIKÓW KOLEI BUDYNKI DLA POZOSTAŁEJ LUDNOŚCI MIASTA, POWSTAŁE XIX / XX WIEKU ' NA SKUTEK ROZROSTU MIASTA W ZWIĄZKU Z BUDOWĄ KOLEI 👍BUDYNEK TO CEGLANA ELEWACJA ZABUDOWY KOLEJOWEJ, CHOCIAŻ BUDYNEK JEST W DUŻEJ CZĘŚCI OTYNKOWANY I POMALOWANY 😡😡😡WIDOCZNIE BUDOWNICZOWIE STACJI UZNALI TYNK ZA ROZWIĄZANIE NOWOCZESNE, BARDZIEJ ESTETYCZNE OD WIDOCZNEJ CEGŁY, ODPOWIEDNIE DLA TEGO BUDYNKU ' TO CIEKAWE ROZWIĄZANIE 🤔🤔🤔 PAMIĘTAJMY ŻĘ W LATACH 30 -TYCH XX WIEKU CZERWONA CEGŁA BYŁA UKRYWANA POD TYNKIEM, A DZISIAJ JEST EKSPONOWANA !!! HISTORIA I BUDOWA PIERWSZYCH LINII KOLEJOWYCH PRZEBIEGAJĄCYCH PRZEZ TERYTORIUM RZECZYPOSPOLITEJ PRZYPADAŁA NA CZAS, GDY JEJ OBSZAR BYŁ WE WŁADANIU OBCYCH MOCARSTW ' PO LATACH ZABORÓW PAŃSTWO POLSKIE ODZIEDZICZYŁO TRZY NIEZALEŻNE,BARDZO SŁABO MIĘDZY SOBĄ POWIĄZANE SIECI KOLEJOWE BUDOWANE W UKŁADACH ODPOWIADAJĄCYCH INTERESOM MOCARSTW ZABORCZYCH, KSZTAŁTOWANE ODŚRODKOWO,CZĘSTO PROWIZORYCZNIE, POZOSTAWIAJĄCE SPORO DO ŻYCZENIA POD WZGLĘDEM JAKOŚCI,CO WIĘCEJ W BARDZO RÓŻNYM STOPNIU ROZWINIĘTE ' PAMIĘTAJMY ŻE DZIAŁANIA WOJENNE POZOSTAWIŁY PO SOBIE ZNACZĄCE ZNISZCZENIA TAK STRATEGICZNYCH OBIEKTÓW, JAKIMI BYŁY TORY, MOSTY I KOLEJOWE ZABUDOWANIA ' W NASZYM MIASTECZKU OSIEDLE DOMÓW DLA PRACOWNIKÓW KOLEJOWYCH POWSTAJĄ W POŁOWACH XIX / XX ' ARCHITEKTURA TYPOWA DLA BUDOWNICTWA KOLEJOWEGO Z TEGO OKRESU, ZRÓŻNICOWANA WG. RANGI PRACOWNIKÓW W NIEJ MIESZKAJĄCYCH ' PRZY BUDYNKACH MIESZKALNYCH STAWIANO BUDYNKI GOSPODARCZE O ANALOGICZNEJ ARCHITEKTURZE Z CZERWONEJ CEGŁY 😉 O PRZEPIEKNEJ ARCHITEKTURZE DOMÓW I KAMIENIC NA ULICY LIDZBARSKIEJ BĘDĄ ODDZIELNE POSTY 👍 OBIEKT ZAŁOŻONY NA PLANIE WIELOBOKU Z PROSTOKĄTNĄ PRZYBUDÓWKĄ Z GANKIEM ZABUDOWANYM, MUROWANY Z CEGŁY, CZĘŚCIOWO OTYNKOWANY, 2 - KONDYGNACYJNY Z UŻYTKOWYM PODDASZEM ' DACH NACZÓŁKOWY, KRYTY DACHÓWKĄ CERAMICZNĄ KARPIÓWKĄ ' PRZYBUDÓWKA KRYTA DACHEM 3 -POŁACIOWYM Z PRZEDŁUŻONĄ POŁACIĄ NAD GANKIEM ' NACZÓŁKI DACHU ZWIEŃCZONE STERCZYNAMI ' DACHY Z OKAPAMI WSPARTYMI NA KROKWIACH ' ELEWACJE PODKREŚLONE WYSOKIM, CEGLANYM COKOŁEM.DO POŁOWY PIERWSZEJ KONDYGNACJI ' ELEWACJA S - E DEKOROWANA WERTYKALNIE CEGLANYMI LIZENAMI A HORYZONTALNIE KORDONOWYM GZYMSEM CEGLANYM I FRYZEM CEGLANYM POD OKAPEM W UKŁADZIE LIZENA - PŁYCINA ' OTWORY OKIENNE PIERWSZEJ KONDYGNACJI ZWIEŃCZONE ŁUKIEM ODCINKOWYM Z CEGLANYM NADPROŻEM. OTWORY OKIENNE DRUGIEJ KONDYGNACJI DEKOROWANE W GÓRNEJ CZĘŚCI CEGLANĄ OPASKĄ Z KLIŃCEM ' WSZYSTKIE OTWORY Z USKOKOWYMI, CEGLANYMI PARAPETAMI ' ELEWACJE SZCZYTOWE DEKOROWANE CEGLANYMI LIZENAMI I GZYMSEM KORDONOWYM, CEGLANYM ' OTWORY OKIENNE ZWIEŃCZONE ŁUKIEM ODCINKOWYM Z ŁUKOWYM, CEGLANYM NADPROŻEM ' W PRZYBUDÓWCE OTWORY OKIENNE I DRZWIOWY ANALOGICZNE ' PRZYBUDÓWKA DEKOROWANA W NARO ŻNIKACH CEGLANYMI LIZENAMI ' OTWÓR DRZWIOWY POPRZEDZONY SCHODAMI Z METALOWĄ BARIERĄ ' W ELEWACJI N - W OTWÓR DRZWIOWY ZAMKNIĘTY ŁUKIEM ODCINKOWYM Z DRZWIAMI 2 - SKRZYDŁOWYMI, Z PRZEŹROCZAMI, DREWNIANYMI, PŁYCINOWYMI ' NIEREGULARNE OTWORY OKIENNE ZAMKNIĘTE ŁUKIEM ODCINKOWYM ' W POŁACI DACHOWEJ KORPUSU GŁÓWNEGO I PRZYBUDÓWKI LUKARNY KRYTE DASZKIEM PULPITOWYM Z KWADRATOWYMI OKIENKAMI,W PRZYBUDÓWCE 1 A W KORPUSIE GŁÓWNYM ' STOLARKA: OKNA 4 -SKRZYDŁOWE, DREWNIANE, ZE STAŁYM ŚLEMIENIEM, NA POZIOMIE PIERWSZEJ KONDYGNACJI Z DEKOROWANYM SŁUPKIEM ' DRZWI 1 -SKRZYDŁOWE, DREWNIANE, PŁYCINOWE '

ŚLADAMI HISTORII '' KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE '' CZĘŚĆ XV Synagoga w Działdowie 😉 Główna synagoga działdowskiej gminy żydowskiej, znajdująca się przy obecnej ulicy Władysława Jagiełły, dawniej zwanej Dworcową, a za czasów niemieckich Bahnhofstrasse ' Synagoga została zbudowana w 1874 roku, przez zamożnego kupca Isidora Butowa ' Podczas II wojny światowej, hitlerowcy zdewastowali wnętrze synagogi ' Po zakończeniu wojny w opuszczonym i zniszczonym budynku przeprowadzono prace remontowo - przebudowawcze dostosowując go do potrzeb kina " Apollo ", które znajdowało się tu do 1993 roku ' Synagoga była orientowana, wzniesiona na planie prostokąta, raczej bezstylowa ' Często spotyka się infromację, że we wnętrzu synagogi miały znajdować się polichromie autorstwa Jehudy Lejba, lecz najprawdopodobniej jest to wynik mylenia ze sobą nazw dwóch miejscowości: Działdowa i Działoszyc ' Murowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta ' Pierwotnie we wschodniej części znajdowała się główna sala modlitewna, do której wchodziło się przez przedsionek ' Obecnie zachował się wystrój zewnętrzny oraz wysokie, półokrągle zakończone okna ' W 1874 roku, najbogatszy z działdowskich kupców Isidor Bütow na obrzeżach ówczesnego miasta skupił parcele, na których ufundował synagogę ' Obok niej, w 1878 roku, wyznaczono ul. Dworcową Bahnhofstrasse, ul. J. Piłsudskiego, dzisiaj ul. Władysława Jagiełły ' Budynek pełnił rolę sakralną do wybuchu II wojny światowej ' W czasie okupacji, Niemcy przekształcili synagogę na kino, wydłużając bryłę budynku ' Po 1945 roku, nadal funkcjonowało tutaj kino pod nazwą '' Apollo '', aż do kwietnia 1990 roku ' Obiekt założony na planie prostokąta o zwartej bryle, 1-kondygnacyjny, murowany otynkowany ' Dach dwupołaciowy, kryty blachodachówką ' Elewacje podkreślone cokołem i zwieńczone profilowanym gzymsem ' Narożniki boniowane ' Otwory okienne prostokątne, w tynkowych opaskach, zwieńczone gzymsem na belkowaniu ' Okna PCV ze szczeblina krzyżową ' Na elewacji szczytowej wejście poprzedzone schodami z płaskim zadaszeniem wspartym na filarach ' Drzwi wtórne, jednoskrzydłowe, PCV '

ŚLADAMI HISTORII '' KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE ''

CZĘŚĆ XVI Obiekt to budynek dawnego banku z ok. 1917 roku ' Pierwszym skrzyżowaniem ulicy Wł. Jagiełły jest skrzyżowanie z ul. Kościuszki ' Tu pod nr 6 znajduje się budynek zajmowany aktualnie przez Starostwo Powiatowe ' Jeszcze do niedawna mieścił się w tym budynku Urząd Miasta, a od czasu zakończenia II wojny światowej zawsze był siedzibą władz lokalnych ' Od najdawniejszych czasów posesja zajmowana przez budynek należała do dawnej Kirchenstrasse dawniej ulica Kościelna - dziś ul. Kościuszki, gdyż ukierunkowanie działek było takie samo jak w sąsiednim Rynku ' Widać to wyraźnie na planie odbudowy miasta po pożarze z 1794 roku ' W 1884 roku należał on do Radskiego, w końcu XIX wieku mieszczący się tu sklep handlujący artykułami papierniczymi należał do E. Tartary, wydawcy jednych z najstarszych, w tym: litografii kart pocztowych Działdowa ' Na początku XX wieku budynek ten został wykupiony i zburzony ' W jego miejsce wybudowano nowy budynek Vorschuss-Vereinsgebäude, budynek kasy pożyczkowej ' Niestety, niewykończony budynek nie przetrwał I wojny światowej ' Odbudowany jeszcze przed 1920 roku, należał do Soldauer Vereinsbank, kierowanego przez znanego ówczesnego hakatystę Maisela ' Bank podporządkowany był Deutschtumsbund organizacji powstałej w 1921 roku, której głównym celem było przeciąganie Mazurów do działania na rzecz Niemiec ' Dlatego, dla zachęty, żywo interesował się ich sytuacją ekonomiczną i udzielał im pomocy ' Zanim dzisiejsza ul. Wł. Jagiełły stała się reprezentacyjną ulicą miasta, była podobnie jak ul. Wolność czy ul. Poprzeczna początkiem drogi wylotowej z miasta zakończonej bramą miejską ' Obiekt założony na planie prostokąta 2 - kondygnacyjny z użytkowym poddaszem, murowany, otynkowany ' Dach 4 -połaciowy kryty łupkiem ' Elewacja od ul.Kościuszki 8 -osiowa, podkreślona cokołem i zwieńczona gzymsem z kroksztynami ' Cztery wewnętrzne osie podkreślone 5 lizenami wspierającymi odcinek gzymsu podokiennego ' Na trzeciej i szóstej osi okrągłe plafony z alegoriami życia gospodarczego: na trzeciej osi z postacią siedzącego chłopca z laską z wężem eskulapa a na szóstej osi postać z młotem ' Okna drugiej kondygnacji za węgarem, prostokątne, drewniane, 4-skrzydłowe ze stałym ślemieniem i szczebliną, dekorowane gładką opaską ' Na lewej skrajnej osi okno 6-skrzydłowe ze szczebliną i gładką opaską ' Okna pierwszej kondygnacji zwieńczone łukiem pełnym 2 - skrzydłowe ze szczebliną i murowanymi parapetami ' W połaci dachowej 4 wystawki zwieńczone trójkątnym szczytem, kryte dachem 2 - połaciowym prostopadle do kalenicy budynku, dekorowane gzymsem kordonowym i wieńczącym ' Boczne elewacje wystawek kryte łupkiem ' Dwie skrajne wystawki z oknami drewnianymi, 6-skrzydłowymi ze szczebliną ' Dwie centralne wystawki 2 oknami drewnianymi, 4 -skrzydłowymi, ze szczebliną ' Elewacja od ul. Jagiełły 3 -osiowa, opracowana analogicznie. jedynie w połaci dachowej 1 wystawka zwieńczona trójkątnym szczytem ze spływami i dekorowana gzymsem kostkowym ' W całości kryta łupkiem ' W narożnikach budynku wejście w wewnętrznym podcieniu arkadowym wspartym na 3 filarach ' Drzwi 2-skrzydłowe, drewniane, płycinowe z półkolisty nadświetlem ze szczebliną ' Na ósmej osi elewacji od ul.Kościuszki otwór drzwiowy ujęty w 2 filary, zwieńczony łukowym nadświetlem ze szczebliną i dekoracyjną kratą ' Drzwi 1- skrzydłowe, drewniane, płycinowe, w rozbudowanej ościeżnicy '

ŚLADAMI HISTORII KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE '' CZĘŚĆ VII OBIEKT TO DAWNY HOTEL " MASOVIA " ZBUDOWANY W 1875 ROKU, DLA AUGUSTA APPOLTA, ZNISZCZONY W 1914 I ODBUDUDOWANY W 1916 WG PROJEKTU ARCHITEKTA J.WILHELMA Z GRUDZIĄDZA ' NOWY BUDYNEK OTRZYMAŁ ŁĄCZNIK Z BUDYNKAMI OBOK ' DAWNE NAZWY TYCH OBIEKTÓW TO: HAUS BUETOW, HAUS KNÜFFEL, HAUS THIEL ' DZISIAJ JEST TO HOTEL '' WKRA '' KTÓRYM W CZASACH PRL-U ZARZĄDZA WOJEWÓDZKIE PRZEDSIĘBIORSTWO TURYSTYCZNE ' NIE WIADOMO CZY AKURAT POD NASZĄ ' TRZYNASTKĄ ' ZATRZYMAŁ SIĘ 12 WRZEŚNIA 1938 ROKU PREMIER SŁAWOJ SKŁADKOWSKI, ALE NA PEWNO W TYM HOTELU SPAŁ ' POKOJE SKROMNIE WYPOSAŻONE,ALE BARDZO PRZYTULNE ' W SUMIE 44 MIEJSCA I CO NAJWAŻNIEJSZE NIEDROGO ! DAWNĄ ŚWIETNOŚĆ OBIEKTU WIDAĆ NA DOLE,W BARZE O TAKIEJ SAMEJ NAZWIE ' STYLOWE WNĘTRZE I OKAZAŁA LOŻA ' TRUDNO DZIŚ JEST USTALIĆ JEGO POCZĄTKI ' Z CAŁĄ PEWNOŚCIĄ JUŻ W XIX MOŻNA TU BYŁO WYNAJĄĆ POKÓJ 👍 HISTORIA HOTELU JEST NIEODZOWNIE ZWIĄZANA Z RODZINĄ DZIAŁDOWSKICH KUPCÓW I RESTAURATORÓW APPOLT ' NAZWISKO TO PO RAZ PIERWSZY POJAWIA SIĘ W DZIENNIKU URZĘDOWYM W 1849 ROKU ' JAK POKAZUJĄ DOKUMENTY BYŁA TO BARDZO WPŁYWOWA I ZASŁUŻONA FAMILIA ' W POŁOWIE XIX WIEKU APPOLTOWIE PROWADZILI W MIEŚCIE OBERŻĘ ' PRZEJEZDNI MOGLI SIĘ W NIEJ ZATRZYMAĆ I PRZENOCOWAĆ ' 24 CZERWCA 1863 ROKU Z GOŚCINNOŚCI ZAJAZDU KORZYSTAŁ NASTĘPCA TRONU MONARCHII PRUSKIEJ FRYDERYK WILHELM VON HOHENZOLLERN, PÓŹNIEJSZY CESARZ NIEMIECKI FRYDERYK III ' W CZASIE WIZYTACJI PRZYGRANICZNYCH ODDZIAŁÓW ŻOŁNIERZY KSIĄŻĘ ZJADŁ OBIAD W OBERŻY, KTÓRA Z DUŻYM PRAWDOPODOBIEŃSTWEM MIEŚCIŁA SIĘ TU, GDZIE OBECNY HOTEL ' PRAWDOPODOBNIE POD KONIEC XIX PRZYSTĄPIONO DO ROZBUDOWY HOTELU, KTÓRY STAŁ SIĘ JEDNYM Z BARDZIEJ OKAZAŁYCH BUDYNKÓW POŁOŻONYCH PRZY RYNKU ' OBIEKT, PODOBNIE JAK OBECNIE, CIĄGNĄŁ SIĘ WZDŁUŻ UL. ZAMKOWEJ SCHLOSSTRASSE, OD RYNKU MARKT DO ULICY KATARZYNY POSTSTRASSE ' ZAJMOWAŁ PARCELĘ O DŁUGOŚCI 35,15 M I SZEROKOŚCI 15,70 M ' GŁÓWNE WEJŚCIE ZNAJDOWAŁO SIĘ PRZY RYNKU, ZAPEWNE DLATEGO TEŻ W EWIDENCJI BUDYNKÓW HOTEL FIGUROWAŁ POD ADRESEM MARKT NR 45 ' ÓWCZEŚNIE W PRZYGRANICZNYM MIEŚCIE DZIAŁDOWIE KWITŁO ŻYCIE TOWARZYSKIE ' MIESZKAŃCY I PRZYJEZDNI CHĘTNIE KORZYSTALI Z UROKÓW ŻYCIA ' DOCENIANO KUCHNIĘ I KOMFORT HOTELU ' Z TAMTYCH CZASÓW ZACHOWAŁY SIĘ NIELICZNE PAMIĄTKI ZWIĄZANE Z OBIEKTEM, GŁÓWNIE STARE POCZTÓWKI I FOTOGRAFIE ORAZ POJEDYNCZE ELEMENTY ZASTAWY STOŁOWEJ ' NA POCZĄTKU XX WIEKU NOWYM WŁAŚCICIELEM HOTELU ZOSTAŁ AUGUST KNÜFFEL, JEDNAKŻE HOTEL NIE ZMIENIŁ NAZWY I DALEJ NAZYWAŁ SIĘ APPOLT ' 27 LISTOPADA 1911 ROKU W PRZYHOTELOWEJ RESTAURACJI PRZYGOTOWANO UROCZYSTY OBIAD Z OKAZJI ODDANIA DO UŻYTKU NOWEGO BUDYNKU SZKOŁY ' OFICJALNA LISTA ZAPROSZONYCH GOŚCI ZAWIERAŁA AŻ 86 PROMINENTNYCH NAZWISK PRZEDSTAWICIELI WŁADZY, KOŚCIOŁA, PRZEDSIĘBIORCÓW, OKOLICZNYCH SZKÓŁ I WŁAŚCICIELI ZIEMSKICH ' WYDRUKOWANA NA TĘ OKAZJĘ PAMIĄTKOWA KARTA MENU PODAJE, ŻE NA UROCZYSTY OBIAD PODDANO ZUPĘ OGONOWĄ, ROSÓŁ Z ZIEMNIAKAMI, PIERŚ WOŁOWĄ W MARYNACIE Z SOSEM CHRZANOWYM, SANDACZA PIECZONEGO W PIEKARNIKU ORAZ DZICZYZNĘ. NA DESER SERWOWANO LODY NEAPOLITAŃSKIE I KAWĘ ' NIE ZAPOMNIANO O SERACH I WINACH ' OFEROWANO REŃSKIE I FRANCUSKIE WINA ORAZ SZAMPANY, WŚRÓD KTÓRYCH NIE ZABRAKŁO TYCH Z NAJWYŻSZYCH PÓŁEK JAK CHAMPAGNE POMMERY GRENO ' W 1918 ROKU ARCHITEKT WILHELM PRZYGOTOWAŁ DOKUMENTACJĘ ODBUDOWY ' PROJEKTOWANY BUDYNEK OKAZAŁ SIĘ MNIEJSZY OD POPRZEDNIEGO ' DLATEGO, W RAMACH ZADOŚĆUCZYNIENIA, POZWOLONO AUGUSTOWI KNÜFFELOWI WYBUDOWAĆ NAD ULICĄ ZAMKOWĄ CHARAKTERYSTYCZNY ŁĄCZNIK, POWSZECHNIE NAZYWANY BRAMĄ MAZURSKĄ ' PO PRZYŁĄCZENIU DZIAŁDOWSZCZYZNY DO POLSKI ZMIENIONO NAZWĘ HOTELU NA '' MASOVIA '' W LATACH TRZYDZIESTYCH INTERES PRZEJMUJE SYN AUGUSTA KNÜFFELA ' OBIEKT REKLAMUJE SIĘ JAKO '' NAJSTARSZY I NAJWIĘKSZY '' W MIEŚCIE, POSIADAJĄCY: RESTAURACJĘ, POKOJE KLUBOWE, SALĘ BALOWĄ, BILARD FRANCUSKI, WYBORNĄ KUCHNIĘ, CENTRALNE OGRZEWANIE I AUTOGARAŻ ' PO 1939 ROKU PO RAZ KOLEJNY ZMIENIONO NAZWĘ, TYM RAZEM NA '' REICHSHOF '' W 1945 ROKU RODZINA KNÜFFELA OPUSZCZA DZIAŁDOWO I UCIEKA DO NIEMIEC ' OBIEKT ZOSTAJE PRZEJĘTY PRZEZ PAŃSTWO JAKO MIENIE PONIEMIECKIE ' WSPÓŁCZEŚNIE BUDYNEK JEST JEDNYM Z CIEKAWSZYCH OBIEKTÓW W MIEŚCIE. INTERESUJĄCE JEST WNĘTRZE HOTELU ' SZCZEGÓLNIE GODNA UWAGI JEST ZABYTKOWA, DREWNIANA KLATKA SCHODOWA PROWADZĄCA DO POKOI HOTELOWYCH ' NATOMIAST W STYLOWEJ RESTAURACJI MOŻEMY ZOBACZYĆ WYJĄTKOWY ŻYRANDOL, KTÓRY PIERWOTNIE BYŁ ZASILANY GAZEM MIEJSKIM. 'NA ŚCIANACH ZACHOWAŁY SIĘ CIEKAWE SZTUKATERIE ' W MIEJSCU, GDZIE DZIŚ JEST BAREK, ZNAJDOWAŁA SIĘ NIEGDYŚ SCENA, NA KTÓREJ GRANO LUB WYSTĘPOWANO, UMILAJĄC CZAS GOŚCIOM LOKALU ' G.M. - GRZEGORZ PFLAUME ŚLIWECZA 🇵🇱 OBIEKT ZAŁOŻONY NA PLANIE LITERY '' C ", MUROWANY, OTYNKOWANY, CZĘŚCIOWO 2- I 3-KONDYGNACYJNY Z UŻYTKOWYM PODDASZEM ' DACH WIELOPOŁACIOWY Z DACHÓWKĄ CERAMICZNĄ HOLENDERKĄ ' FASADA 6-OSIOWA, PODKREŚLONA COKOŁEM I ZWIEŃCZONA GZYMSEM ' DWIE CENTRALNE OSIE W WYKUSZU ' WYKUSZ DEKOROWANY GZYMSAMI KORDONOWYMI I PODOKIENNYMI I ZWIE ŃCZONY TRÓJKĄTNYM SZCZYTEM Z GZYMSEM ODCINKOWYM ' PŁYCINY MIĘDZYOKIENNE Z RZEŹBIARSKĄ DEKORACJĄ GEOMETRYCZNĄ ' W POŁACI DACHOWEJ 2 WYSTAWKI KRYTE DASZKIEM 3-POŁACIOWYM ' OTWORY OKIENNE DEKOROWANE PROFILOWANYMI OPASKAMI ' OKNA 4-SKRZYDŁOWE ZE STAŁYM ŚLEMIENIEM, DREWNIANE, CZĘŚCIOWO Z KOSTKĄ A NA POZIOMIE DRUGIEJ KONDYGNACJI ZE SZCZEBLINĄ ' NA POZIOMIE PIERWSZEJ KONDYGNACJI PROSTOKĄTNE WITRYNY I OTWÓR DRZWIOWY UJĘTY W 2 PÓŁKOLUMNY PODPIERAJĄCE GZYMS, DRZWI 1-SKRZYDŁOWE, DREWNIANE, PŁYCINOWE Z DEKORACJĄ NAKŁADKOWĄ W FORMIE 3 ROMBÓW. OD STRONY UL. ZAMKOWEJ PRZYLEGŁY ŁĄCZNIK W FORMIE BRAMY WSPARTEJ NA 4 FILARACH Z ŁUKOWYM SKLEPIENIEM, Z DACHEM 2-POŁACIOWYM Z DACHÓWKĄ CERAMICZNĄ HOLENDERKĄ, ZWIEŃCZONY GZYMSEM ' OTWORY OKIENNE W TYNKOWYCH OPASKACH ' OKNA DREWNIANE 4-SKRZYDŁOWE ZE SZCZEBLINĄ. ELEWACJA OD UL. ZAMKOWEJ 9-OSIOWA, PODKREŚLONA COKOŁEM I ZWIEŃCZONA GZYMSEM, W CZĘŚCI ZWIEŃCZONA TRÓJKĄTNYM SZCZYTEM ' W POŁACI DACHOWEJ 4 WYSTAWKI KRYTE DASZKIEM 2-POŁACIOWYM PROSTOPADLE DO KALENICY DACHU. NA SZÓSTEJ OSI OTWÓR WEJ ŚCIOWY ZWIEŃCZONY 2 GZYMSAMI ODCINKOWYMI, FLANKOWANY 2 LIZENAMI, Z PROSTOK ĄTNYM NADŚWIETLEM Z GEOMETRYCZNĄ SZCZEBLINĄ ' W CZĘŚCI ZWIEŃCZONEJ TRÓJKĄTNYM SZCZYTEM OKNA PIERWSZEJ KONDYGNACJI ZWIEŃCZONE GZYMSEM ODCINKOWYM ' NA POZIOMIE DRUGIEJ KONDYGNACJI 3 OKR ĄGŁE OTWORY OKIENNE Z GEOMETRYCZNĄ SZCZEBLINĄ ' POZOSTAŁE OKNA PROSTOKĄTNE, ZLICOWANE, 4- SKRZYDŁOWE Z POZORNYM KRZYŻEM OKIENNYM Z KOSTKĄ I SZCZEBLINĄ '

ŚLADAMI HISTORII '' KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE ''

CZĘŚĆ XVII Obiekt leży na terenie jednego z 3 historycznych przedmieść Kolonia, powstałe w 1772 po osuszeniu Stawu Kisińskiego, zasiedlone przez rzemieślników - kolonistów ' Wzniesiony nad kanałem młyńskim stanowiącym naturalną granicę Starego Miasta od strony S - E i granicę zwartej zabudowy miejskiej ' Do 1945 roku właścicielem była rodzina Loepke ' Obiekt założony na planie prostokąta, o zwartej bryle, murowany z cegły posadowiony na fundamentach z kamienia polnego i betonowych ' Młyn zbożowy był największy i najważniejszy ✊ Miał osiem kół 👍 W nim mełło się ziarno na potrzeby gospodarcze przede wszystkim zamku, ale również zboże mieszczan i chłopów ✊ Z uwagi na zapewnienie odpowiednich dochodów, mieszkańców wsi przypisano wręcz do określonych młynów ' Chłopi musieli oddawać garniec mlewa Metze tzn. 1/16 każdego szefląga oraz uiszczali zapłaty tzn. mlewnego zarówno młynarzowi jak i urzędowi 'Młyn wyposażony był w 8 kół ' Przy tym młynie w 1683 roku stanęła nowa '' ściana wodna '' Zużyto na nią 12 300 cegieł ' Już w 1717 roku na nowo pobudowana została wielka śluza ' Dokonał tego przybyły z Morąga młynarz zamkowy Strickell 👍 Pożar z 1733 roku, który ogarnął całe miasto wg F. Gausego ominął młyn zbożowy ' Nie ominął jednak stojącego naprzeciwko niego tartaku, który już w roku 1735 został odbudowany ' Tartak poruszany przez te same koła był pod opieką tego samego młynarza ' W 1736 roku wszystkie młyny oddano w dzierżawę dziedziczną, a pierwszym dziedzicznym dzierżawcą młynów został Heinrich Gotfried Rost ' Po jego śmierci w 1752 roku dzierżawcą została wdowa po nim, aż do czasu gdy w 1754 roku, przejął młyn za kaucją 1000 talarów jej zięć Christoph Schultz z Dąbrówna ' W 1763 roku przekazał go swojemu synowi Friedrichowi ....... Obiekt 3 - kondygnacyjny kryty dachem 2 -połaciowym krytym papą ' Elewacje ceglane 3 - osiowe z cegły białej ' Dekorowane lizenami z cegły czerwonej podkreślającej osiowość i fryzami kordonowymi z czerwonej cegły z szachownicą z białych i czerwonych cegieł wewnątrz ' Okna zamknięte łukiem odcinkowym, z odcinkami nadłucza, ceglanymi opaskami i parapetami ' W większości 2 - skrzydłowe, drewniane ze szczebliną ' Elewacja N - W z otworem drzwiowym w przyziemiu poprzedzonym podestem ' Drzwi 2 - skrzydłowe, drewniane, deskowe, zwieńczone łukiem odcinkowym z nadświetlem i ceglanym nadłuczem ' Trójkątny szczyt zwieńczony gzymsem koronującym i gzymsem schodkowym, zwieńczony sterczyną krytą 2 - połaciowym daszkiem z wiatrowskazem ' Na chorągiewce " H.Loepke 1907 " Elewacja S - E na poziomie pierwszej kondygnacji tynkowana i pozbawiona otworów okiennych; na poziomie drugiej i trzeciej kondygnacji okna częściowo zablendowane ' Dzisiaj obiekt przedstawia się w totalnej ruinie .......

Wieża dwuzbiornikowa kolejowa w Działdowie pochodzi z okresu sprzed I wojny światowej ' W czasie I wojny światowej wieża, tak jak spore fragmenty miasta - mocno ucierpiała i uległa częściowemu zburzeniu ' Odbudowana, służyła do lat 80-tych XX wieku ' Śladami przeszłości na tropach tajemnic ✊ Zabytkowa wieża ciśnień kolejowa w Działdowie, może kiedyś doczeka się drugiej młodość 🤔🤔🤔W obrębie stacji Działdowo stoi wieża ciśnień,dziś opuszczona zapomniana 😒Wieża i cały wodociąg kolejowy zbudowano wraz z linią Bydgoszcz - Brodnica - Działdowo 😉Linię zbudowano w oparciu o Ustawę Państwa Pruskiego z końca XIX wieku, generalne prace prowadziły Prusko Heskie Koleje Państwowe ' Dzięki trasie powstał ciąg dalszy kolei w kierunku Olsztyna i Ełku ' Połączono Bydgoszcz z koleją malborsko - mławską 👍Ten ważny węzeł kolejowy posiada od ok. 1900 roku właśnie tę wieżę ciśnień, zbudowaną w obrębie stacji i służącą niegdyś kolei ' Obiekt jest bardzo ciekawy architektonicznie i w dość dobrym stanie, wieżę można łatwo zobaczyć, pokonując DK 544 - ulice: Lidzbarską - Karola Małłka ' W środku wieży w betonowych dwóch zbiornikach o pojemności 60 m3 każdy, nie znajdziemy już wody, która służyła do celów przemysłowych, np. do uzupełniania chłodnic lokomotyw 👍Zaopatrywała pobliskie osiedle kolejowe oraz żurawie kolejowe a było ich 4 😉Zbiorniki wodne to był patent z 1883 roku, o pojemności 60 m3 ' Wieża zaopatrywała 4 żurawie na stacji, ustawione między torami od strony wjazdu i wyjazdu rurami o średnicy 200 mm ' Woda spływała grawitacyjnie 👍 Napełnienie zbiorników parowozu zajmowało tylko kilka minut w czasie planowego postoju ' Miejska wieża ciśnień to nie jedyny tego typu obiekt w Działdowie ' Wieże ciśnień mają w Polsce swoich wielbicieli czy w naszym miasteczku też......myślę że nie a szkoda ' Starsze wieże są często bardzo efektowne, bogato zdobione i ciekawie zaprojektowane ' Dotyczy to w szczególności wież miejskich, które stały zwykle w centralnym lub najwyżej położonym punkcie miasta i miały być dumą mieszkańców 😉 Dziś te już zabytkowe, stanowią bardzo ciekawy, wyróżniający się element otaczającej nas architektury, mimo tego, że ogromna większość z nich przestała spełniać swą pierwotną funkcję ' Wraz z rozwijającą się koleją na początku XX wieku która biegła przez nasze miasteczko, nastąpiła też potrzeba przebudowania naszej wieży, która powstała i została uruchomiona około 1900 roku ' Obiekt założony na planie dwóch 8 - kątów foremnych zwartych ze sobą, typ bliźniaczy ' Obiekt 4 - kondygnacyjny ze zbiornikiem wody na czwartej kondygnacji -głowicy ' Trzon o stałej średnicy wewnętrznej, ceglany ' Głowica na rzucie identycznym jak trzon, lekko nadwieszona, przykryta dachem 8 - połaciowym krytym papą, tynkowana ' Całą bryła 3 - dzielna: bazowa partia trzonu centralna partia trzonu - głowica ' Trzon ceglany, symetryczny, osiowy ' Otwory okienne rozmieszczone w otworach między lizenami, zwieńczone łukiem odcinkowym z ceglanymi nadprożami i parapetami ' W głowicy okna prostokątne ' Elewacje trzonu dekorowane gzymsem rkadkowym i schodkowym ' Głowica wsparta na stalowych konsolach. ' Stolarka okienna ze szczebliną krzyżową, przemysłową ' Otwór drzwiowy zwieńczony łukiem ' Drzwi 1- skrzydłowe,drewniane, deskowane, z prostokątnym nadświetlem ' W głowicy mieszczą się 2 zbiorniki wodne, stalowe, nitowane, typu " Inze " Wieża dwuzbiornikowa pochodzi z okresu sprzed I wojny światowej ' W czasie I wojny światowej wieża - tak jak spore fragmenty miasta - mocno ucierpiała i uległa częściowemu zburzeniu ' Odbudowana, służyła do lat 80-tych XX wieku ✊ Grzegorz Pflaume Śliweczka 🇵🇱

ŚLADAMI HISTORII '' KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE '' CZĘŚĆ XIX '' Przedstawiam Państwu 4 wloty narożne usytuowane na naszym ryneczku ' Dziś historia zachodniego narożnika 😉 Co do kościoła w opisie, to będzie oddzielny post, ponieważ są już inne wiadomości bardziej poszerzone ' Plac Biedrawy 😉 Przechodząc z Rynku przez jego zachodni narożnik obok kościoła 🤔🤔🤔katolickiego p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego d. kościół ewangelicki , wchodzimy na Plac Biedrawy d. Schuleplatz Plac ten, to najstarszy, jeszcze średniowieczny cmentarz działdowski zwany kiedyś miejskim lub później głównym ' Mimo, że już w XVII wieku pierwsza wzmianka źródłowa z 1666 roku funkcjonował tzw. '' cmentarz polny '' przy ul. Księżodworskiej, cmentarz miejski decyzją rządu zamknięty został dopiero w 1800 roku ' Jest pewne, że w tym rejonie już w XVI wieku funkcjonowała szkoła przykościelna ' W wieku XIX na trzy istniejące w Działdowie szkoły, dwie znajdowały się przy dzisiejszym Pl. Biedrawy, tj. szkoła ewangelicka i szkoła miejska ' Szkoła miejska była trzy oddziałowa z 4 - ma klasami ' W 1877 roku nauczało w niej 4 nauczycieli, a uczęszczało do niej 270 uczniów ' Do szkoły od strony zachodniej przylegał tworzył ze szkołą jeden ciąg budynków budynek d. plebanii ewangelickiej ' Całość powstała jeszcze w XVIII wieku, ale po wielkim pożarze miasta w 1794 roku ' Budynki te są widoczne na planie odbudowy po pożarze oraz planie z 1850 roku ' Szkoła miejska funkcjonowała do czasu przeniesienia jej do nowo wybudowanego w latach 1910 - 1911 budynku przy d. Bachnhofstrasse dzisiejsza ul. Wł. Jagiełły czyli do budynku dzisiejszego Gimnazjum nr. 1 ' Po przejęciu Działdowszczyzny przez państwo polskie w styczniu 1920 roku, budynek szkolny od 1921 roku przejęty został również budynki po d. szkole ewangelickiej przez nowo powstałe Państwowe Seminarium Nauczycielskie, a nauka w nim rozpoczęła się 1.10.1921 roku ' Rozpoczęło ją 33 uczniów ' Szkoła funkcjonowała w latach 1921 - 1936 ' Po II wojnie światowej w budynku funkcjonowała dalej plebania ewangelicka oraz przedszkole ' Dziś przy placu, który ma charakter parku dalej istnieje plebania, tym razem katolicka, oraz biura związane z działalnością gospodarczą ' Głównym obiektem Placu Biedrawy jest kościół ' Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego d. kościół ewang ' wzniesiono w I poł. XV wieku po całkowitym zniszczeniu wcześniejszego jeszcze XIV wiecznego obiektu ' Ten nowo wzniesiony kościół był kościołem katolickim z funkcjonującymi przy nim cmentarzem i szkołą ' Jak wyglądał ten pierwszy kościół tego nie wiadomo, prawdopodobnie był mniejszy od obecnego gdyż wieża stanowiła osobny od kościoła obiekt, była bowiem elementem obronnych murów miejskich ' Około roku 1530 nastąpiła reorganizacja kościoła ' Katolicki ksiądz Franciszek Parcus, najwybitniejszy chyba proboszcz dzałdowski do czasu reformacji, opuścił swoją parafię ' Objął ją pastor ewangelicki Stanisław z Krakowa ' Różne koleje przechodził kościół w XVI i XVII wieku, m.in. parokrotnie tracił dach w wyniku huraganowych wiatrów ' Całkowitemu zniszczeniu uległ w trakcie pożaru miasta w 1733 roku ' Po tym pożarze odbudował kościół na zlecenie króla Fryderyka Wilhelma I, budowniczy M. Landmann ' Kolejny pożar miasta w dniu 11.07.1794 roku, zniszczył kościół doszczętnie ' Nowo odbudowany w latach 1796 - 97 kościół zmienił swój wygląd i ten już znamy z XIX wiecznego rysunku ' Zmieniona została konstrukcja ścian i wieży, którą obniżono o dwie kondygnacje, dobudowano boczne kruchty ' Kolejna przebudowa kościoła miała miejsce w 1856 roku w trakcie przeprowadzanego remontu przez przedsiębiorcę budowlanego Appolta ' Prawdopodobnie wówczas wydłużono kościół, zmieniła się również artykulacja ścian ' Kolejny remont odbył się w latach 1872 -73 ' Dotyczył on przede wszystkim wieży, którą przy okazji podwyższono o 1 kondygnację i zmieniono jej hełm ' W takim stanie po kilku jeszcze drobnych remontach, kościół dotrwał do wybuchu I wojny światowej ' 28 sierpnia 1914 roku w wyniku ostrzału ulokowanego na wieży rosyjskiego posterunku obserwacyjnego, przez artylerię niemiecką, kościół i wiele okolicznych budynków został zniszczony ' Odbudowano go dopiero po przyłączeniu Działdowa do Polski ' Odbudowę prowadzono w latach 1927 - 1930 prawdopodobnie wg projektu inż. Wieżyńskiego z 1921 roku ' Po odbudowie kościół uzyskał charakter neobarokowy ' Ponownie uległa zmianie wysokość wieży jak również wieńczący ją hełm, zmieniono zwieńczenie elewacji wschodniej, nie odrestaurowano krucht bocznych, dobudowano nową zakrystię przy wieży, co związane było z inną artykulacją wnętrza kościoła ' Ołtarz umieszczony został w części zachodniej, a nie jak uprzednio w części wschodniej kościoła ' Uroczyste poświęcenie odbudowanego kościoła odbyło się 30.11.1930 roku ' Jako kościół ewangelicki przetrwał do 1972 roku kiedy to za 1 400 000 zł został zakupiony przez P.P.R.N. w Działdowie i przekazany Domowi Kultury ' W tym czasie ulegał dewastacji. 11.04.1982 roku kościół został przekazany parafii katolickiej ' Po remoncie i adaptacji, został wykupiony 31.07.1987 roku. !.11.1987 roku dekretem biskupa chełmińskiego ks. Mariana Przykuckiego ' Grzegorz Pflaume Śliweczka 🇵🇱

Ratusz Działdowski z czterech stron świata ✊

ŚLADAMI HISTORII '' KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE ''

CZĘŚĆ XVIII '' Działdowski Ratusz ''

Ratusz niem. Rathaus, dom rady 😉 reprezentacyjny budynek użyteczności publicznej, zwykle tradycyjna siedziba samorządowych władz miejskich ' Budowany był najczęściej na planie prostokąta i nadawano mu formę monumentalną ' W okresie średniowiecza w XII wieku, pojawiły się ratusze o charakterze budowli obronnych ' Były stawiane najczęściej na planie czworoboku i sytuowane w centrum miasta, na rynku lub przy jednej z ważniejszych pierzei ' Ważnym elementem była wieża, pełniąca funkcję strażnicy miejskiej, wkomponowana w bryłę budynku lub budowana jako wolnostojąca beffroi 😉 Najważniejszym pomieszczeniem w ratuszu była sala obrad ' Było to jednocześnie największe i najbardziej reprezentacyjne pomieszczenie w budynku, umieszczano je na pierwszym piętrze ' Ratusz, jako budowla monumentalna i reprezentacyjna, był znakiem siły i samorządności miasta ' Wcześniej władze miejskie zbierały się w różnych miejscach, najczęściej w prywatnych domach kupców lub halach sukienniczych 😉 Pierwsza wzmianka o działdowskim ratuszu pochodzi z drugiej połowy XVI wieku, kiedy to w 1578 roku wybudowano go na Rynku ' Czy wcześniej Działdowo posiadało ratusz, nie wiadomo ' Nie znamy również jego wyglądu ' Prawdopodobnie mieścił się w planie obecnej zabudowy i otoczony był budynkami kramów kupieckich ' Ratusz ten spłonął w 1657 roku w trakcie '' potopu szwedzkiego '' Następna wzmianka pochodząca z 1693 roku mówi o ratuszu będącym jeszcze w odbudowie, otoczonym 5 -ma kramami zabudowy śródrynkowej ' Odbudowany ratusz uległ uszkodzeniu w czasie pożaru 1706 roku, a całkowitej zagładzie w pożarze miasta 13.09.1733 roku ' Wzniesienie nowego ratusza, przypadło budowniczemu Michaelowi Landmanowi zlecił Fryderyk Wilhelm I ' Odbudował on ratusz z wieżą zegarową ' Jego wygląd nie jest również znany ' Być może podobny był do obecnego ratusza mławskiego gdyż jak pisze znany mławski historyk dr. J. Ostaszewski, ratusz mławski wybudowano na wzór działdowskiego ' Kolejnego zniszczenia miasta dokonał pożar z 11.07.1794 roku ' Odbudowany w 1796 roku ratusz, pomalowany na żółto - odbudową kierował Schultheins Unfriedt - był już tym razem pozbawiony wagi, piwiarni i kramów wokół niego ' Nieco później dobudowano do niego od strony południowo zachodniej remizę strażacką ' Przetrwał on praktycznie do sierpnia 1914 roku, kiedy to w wyniku ostrzału artyleryjskiego uległ zniszczeniu ' Po zniszczeniach z I wojny światowej ratusz częściowo odbudowano w 1915 roku prowizoryczne zabezpieczenie dachu ' Do XVIII - wiecznej zabudowy dodano wówczas nowe, neorenesansowe szczyty, wejście od strony ul. Władysława Jagiełły z balkonem i dwoma kolumnami oraz wieżę, którą zniszczono w czasie wojny ' Zamieszczony na niej zegar pochodzi z Gdańskiej pracowni ' Pod budynkiem znajduje się pięć średniowiecznych piwnic, które zachowały się do dnia dzisiejszego, lecz są niedostępne ' Na piętrze zachował się ozdobny piec kaflowy, a nad wejściem odlany z brązu herb miasta Działdowo ' Obecnie, każdego dnia o godzinie 11:55, z wieży ratusza grany jest hejnał miasta skomponowany przez Danutę Czeczot '

Grzegorz Pflaume Śliweczka 🇵🇱

ŚLADAMI HISTORII '' KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE ''

CZĘŚĆ XX '' DZIŚ WLOTY NAROŻNY USYTUOWANY W POŁUDNIOWO - WSCHODNIEJ PIERZEI RYNKOWEJ ' JAK JUŻ WCZEŚNIEJ PISAŁEM MIASTU NADANO NAZWĘ SOLDAW BĘDĄCĄ ZAPEWNE NAZWĄ STAREJ SŁOWIAŃSKIEJ OSADY ' DLACZEGO SŁOWIAŃSKIEJ A NIE PRUSKIEJ JAK TO PISZĄ W KSIĄŻKACH 😉 ALE O TYM BĘDĘ PISAŁ JUŻ W INNYCH POSTACH ' JEDNYM SŁOWEM OSADNICTWO SŁOWIAŃSKIE TRZYMAŁO SIĘ PIERWOTNIE RZEK I STRUMIENI NATURALNYCH CIĄGÓW KOMUNIKACYJNYCH, PRZY CZYM NAJSTARSZE FORMY ZABUDOWY, TO NA TERENACH BEZPIECZNYCH NP. OTOCZONYCH NIEPRZEBYTYM BOREM, OSAD LUB WSI ZWANE ULICÓWKAMI, ZAŚ NA TERENACH NARAŻONYCH NA EWENTUALNĄ NAPAŚĆ OKOLNICE ' OSADNICTWO PRUSKIE TO ZAKRES REALIZACJI PROGRAMU WYMIERZONEGO ORĘŻEM NA SZEROKĄ MIARĘ ' TO BYŁA ZAKROJONA AKCJA KOLONIZACYJNA, KTÓRA W OPARCIU O SKONSTRUOWANY PRZEZ CZYNNIKI NARODOWO - SOCJALISTYCZNE PLAN LUB PLANY INDUSTRJALIZACJI POGAŃSKIEGO DZIAŁDOWA I NIE TYLKO.....😉 CEL JEST JEDEN, MA USUNĄĆ ZASADNICZE NIEDOMAGANIA PROWINCJI JAKOBY TAKA ISTNIAŁA ' NO CÓŻ 🤔 HISTORIA NASZEGO MIASTECZKA JEST ZWIĄZANA Z BUDOWĄ ZAMKU I TYLE ' NIKT JESZCZE NIE PODJĄŁ SIĘ NAPISAĆ LUB ZBADAĆ DALSZE DZIEJE OSADY '' SOLDAW '' PRZED PODBOJEM PRUSÓW NA BAGNISTE TERENY DZIAŁDOWA ' BYĆ MOŻE BRAK JEST JAKICHKOLWIEK INFORMACJI LUB TEMAT JEST BYĆ MOŻE TAK CIĘŻKI, ŻE LEPIEJ ZOSTAĆ PRZY PODBOJU KRZYŻAKÓW KTÓRZY STWORZYLI DZISIEJSZE DZIAŁDOWO 😉 OKOLICA UL.BIELNIKOWEJ TO NAJSTARSZA CZĘŚĆ MIASTA, DAWNA OSADA RYBACKA ' NAZWA POWSTAŁA OD PŁACHT BIELONEGO PŁÓTNA ' PO ZNISZCZENIACH WOJENNYCH NIE WYBURZONA DO KOŃCA, PRZY ODBUDOWIE WYKORZYSTYWANO FRAGMENTY MURÓW O GR. 51 CM ' TU NAJPRAWDOPODOBNIEJ POWSTAŁO PIERWSZE LOKACYJNE NASZE MIASTECZKO ZAŁOŻONE PRZEZ MIKOŁAJA Z KARBOWA NA PODSTAWIE AKTU LOKACYJNEGO WIELKIEGO MISTRZA LUDOLFA KONIGA VON WEIZAU Z 14.08.1344 ROKU,POŁOŻONE BEZPOŚREDNIO NAD RZEKĄ NIDĄ 👍TU PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ BYŁA SŁYNNA DZIAŁDOWSKA KNAJPA " POD NIEDŹWIEDZIEM " NAD WEJŚCIEM DO TEJ "RESTAURACJI" WIDNIAŁA PŁASKORZEŹBA Z PUTTEM PRZEGANIAJĄCYM NIEDŹWIEDZIA ' BYŁ TO SYMBOL PRZEGONIENIA Z DZIAŁDOWA ROSJAN UMIESZCZONY TAM PODCZAS ODBUDOWY MIASTA PO I WOJNIE ŚWIATOWEJ ' W OKRESIE PRL-U WŁADZE SĄDZIŁY, ŻE JEST TO PO PROSTU HERB BERLINA, CZYLI " NIC SZKODLIWEGO " PO ZORIENTOWANIU SIĘ CO TO ZA SYMBOL, PŁASKORZEŹBĘ SKUTO 😪 BIELNIKOWA,GÓRNA,PIWNA,STRUMYKOWA TO NAJCIEKAWSZE ULICE MIASTA BO NIE ODCZUWAŁO SIĘ ZGIEŁKU MIEJSKIEGO,CHOĆ DO RYNKU TYLKO 100 KROKÓW ' CO ZA PIĘKNE TO BYŁY MIEJSCA W LATACH PRL - U I JAK MOCNO URZEKAŁO ORYGINALNĄ PRUSKĄ ARCHITEKTURĄ DZIEWIĘTNASTOWIECZNĄ BYĆ MOŻE NAWET STARSZĄ 😉 A WIĘC PIĘTROWE MUROWANE KAMIENICZKI ZE SZPICZASTYMI DACHAMI POKRYTYMI CZERWONĄ DACHÓWKĄ 'A PODWÓRKA ODGRODZONE OD ULIC WYSOKIMI KAMIENNYMI LUB CEGLANYMI PARKANAMI,PRZYPOMINAJĄCYMI MURY OBRONNE ' JEJKU I TE ROZMAITE KOMÓRKI,CHLEWKI ,PIWNICE I BUDYNKI NI TO MIESZKALNE NI TO GOSPODARCZE ' NAJMILEJ WSPOMINAM PORANKI DNIA PRL-U KIEDY TO NIE Z JEDNEJ TAKIEJ BUDOWLI ROZLEGAŁY SIĘ PIANIA KOGUTÓW ' NO CÓŻ ! CO BY TU RZEC A NO PRAWDĘ TRZEBA PISAĆ ' PAMIĘTAM ŻE NA STRUMYKOWEJ MIESZKAŁ ŚRÓDMIEJSKI ROLNIK-HODOWCA HI HI A W NIEJEDNYM ZAUŁKU CZY ZAKAMARKU BYŁO PEŁNO ŚMIECI I GRATÓW ' TO NAPRAWDĘ BYŁ FOLKLOR TAMTYCH LAT ' CAŁE TO DZIAŁDOWSKIE STARE MIASTO,POŁOŻONE W OBRĘBIE ULIC BIELNIKOWEJ, WOLNOŚCI, STRUMYKOWEJ , MAZURSKIEJ ,POCZTOWEJ,TYLNEJ, ZAMKOWEJ WPISAŁO SIĘ DO REJESTRU ZABYTKÓW 👍

GRZEGORZ PFLAUME ŚLIWECZKA 🇵🇱

ŚLADAMI HISTORII '' KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE ''

CZĘŚĆ XXI '' Dziś wschodni wlot narożny usytuowany na naszym ryneczku 😉

Główny układ starego miasta tworzą Rynek czyli Pl. Mickiewicza oraz dwa równoległe ciągi ulic, które są przedłużeniem jego pierzei : i tak ul. Waryńskiego i ul. Górna będące przedłużeniem pierzei północno - wschodniej oraz ul. Dąbroszczakow i ul. Bielnikowa będące przedłużeniem pierzei południowo - zachodniej ' Z czterech narożników Rynku wychodzą ulice😉 Do 1733 roku do zamku prowadziła nie istniejącą dziś uliczka ze wschodniego narożnika rynku ' Była ona naturalnym przedłużeniem drogi wiodącej obok targowiska z Mazowsze Płockim ' Przy tej drodze w rynkowych narożnikach, południowym i wschodnim ulokowane były dwie karczmy prawdopodobnie zajazdy dla podróżnych wędrujacych dawnym szlakiem bursztynowy ' Ale dobrze, wracamy do naszego narożnika wschodniego 😉 Ciekawość ciągnie nas na rynek miasta gdzie od rynku dochodzi ulica Górna ' A przy niej dawny cud miasta KSIĘGARNIA mmm ' No tak jedyna i jak tu nie zajrzeć?? W domu książki pomysłowych ekspozycji '' towarów '' widzimy jedno sterty książek leżących byle jak i byle gdzie jak to w PRL-u ' Jednym słowem jak w sklepie żelaznym ' Co można było kupić mmmmm pamiętam Krawczuka he he ' do półek też nie można było podejść więc oglądało się z daleka ' Wychodząc z dawnej nie istniejącej już dziś księgarni pamiętajmy że Górna,Piwna,Strumykowa to był najciekawsze ulice miasta bo nie odczuwało się zgiełku miejskiego,choć do rynku tylko 100 kroków ' Tu już nie będę pisał o pożarach które niszczylo nasze miasteczko i rynek, bo to pisania a pisania 😉 Dodam tylko, że wygląd i nowe rozplanowanie Naszego rynku przybrało cechy charakterystyczne dla średniowiecznego układu szachownicowego ' Po odbudowie, zniszczeń spowodowanych pożarami i wojennym zniszczeniami, rynek Działdowski stawał się bardzo atrakcyjnym miejscem do zamieszkania ' W końcu murowane domy to było wtedy coś 😉 Pamiętać trzeba że miasteczko obwiedzione było murami obronnymi z systemem umocnień, baszty, barbakan, fosa, porostu miasteczko średniowieczne ' Wjazd do miasta odbywał się poprzez cztery bram ' Z naroży czworobocznego rynku wyprowadzono pod kątem prostym po jednej ulicy ' Układ ten ze znacznymi odchyleniami zachował się do dnia dzisiejszego 😉. Grzegorz Pflaume Śliweczka 🇵🇱

ŚLADAMI HISTORII '' KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE ''

CZĘŚĆ XXII '' Dziś zachodni wlot narożny usytuowany na naszym ryneczku 😉 Nasze miasteczko tworzyło czworokąt rozciągający się mniej więcej ze wschodu na zachód ' Dwa boki dłuższe były równe, z pozostałych - wschodni nieco krótszy niż zachodni , co warunkowało ukształtowanie terenu ' Tutaj wspomnę Wam że cały nasz ryneczek znajduje się w dolinie ' Nie będę wstawiał tu mapki tylko od razu Wam podpowiem, że samemu można to sprawdzić ' Na pozycji 53°14'43.9"N 20°10'46.7"E 53.245516, 20.179637 to okolice doliny bankietowej 😉 Jak już wspomniałem w poprzednim poście, ulice biegły w linii prostej, równolegle do siebie i krzyżowały się pod kątem prostym ' Jak już wszyscy wiemy w centrum naszego miasteczka znajdował się duży rynek, który w tych samych rozmiarach zachował się do dzisiaj ' Tutaj nie będę pisał o ratuszu i kramach kupieckich, tylko dodam że ratusz jest pobudowany zgodnie zorientowaną osią miasta ' Aż po wiek XVIII rynek określano mianem Ringu, zaś mieszkających przy nim Ringner 😉 Cały fragment pierzei północno - zachodniej zawarty między obecnymi ulicami Waryńskiego i Jagiełły to zabudowa powstała w końcu XVIII i na początku XIX wieku z wyjątkiem okazałego budynku usytuowanego u zbiegu wpadających do Rynku Pl. Mickiewicza ulic Waryńskiego i Krótkiej ' Budynek znajduje się samym narożniku Rynku należał do Kamińskiego, również tam gdzie dziś jest sklep Jakubowskich mieścił się sklep rzeźnicki ' Budynek ten po II wojnie światowej był siedzibą działdowskiego Urzędu Bezpieczeństwa ' Obiekt założony na planie zbliżonym do litery " L ", 3 - kondygnacyjny z użytkowym poddaszem, murowany, otynkowany ' Na lewo od niego to budynek mieszkalny ze sklepem w parterze należał do rodziny Retkowskich vel Rettkowski ' Budynek ten podwyższony o jedną kondygnację przetrwał pożogę I wojny światowej i w okresie międzywojennym dalej należał do rodziny Retkowskich ' Jako jedyny w tym rejonie nie przetrwał jednak II wojny światowej ' Odbudowany pod koniec lat 50 - tych XX wieku, pełnił rolę domu handlowego, dziś znajduje się tam apteka ' W czterech rogach rynku stały cztery gospody, przed każdą z nich znajdowała się studnia ' Grunty, na których je wzniesiono, obejmowały dwa razy większy obszar niż pozostałe i dojeżdżało się do nich z rynku ' Innych zajazdów dawniej w Działdowie nie było '

Grzegorz Pflaume Śliweczka 🇵🇱

ŚLADAMI HISTORII '' KAMIENICE DZIAŁDOWSKIE ''

CZĘŚĆ XXIII

Obiekt jest przepięknym zabytkiem kultury wpisany do rejestru zabytków ' Jego zabudowa ma wygląd muru pruskiego o wyjątkowym charakterze w skali regionu ' Do chwili obecnej cały kompleks koszarowy w Działdowie to już przeszłość !!! W XVII wiecznych ilustracjach pojawia się określenie o domach „ budowanych na sposób pruski ” Rozpowszechnił w XIX wieku na terenach ówcześnie należących do Prus, stąd potoczna nazwa „ mur pruski ” Działdowskie koszary oddano do użytku w 1886 roku ' Co do powstania projektu to nie znamy autora tak wspaniałej i wkomponowanej architektury w nasze miasteczko ' Być może jest nim architekt Bollscher, autor projektów rozbudowy niektórych koszarowych obiektów ' Zespół koszarowy jak wspomniałem powstawał od 1886 roku ' Lokalizacja w pobliżu stacji kolejowej i u wylotu dróg z miasta miała charakter strategiczny ' Wznoszony w dwóch etapach ' Najpierw zabudowania wokół czworobocznego placu ćwiczeń koszarowce, stajnie, budynki gospodarcze ' W latach 1910 - 13 budowano domy oficerskie projektu prawdopodobnie Griesbacha i wykonane przez firmę Ernesta Prowe i Artura Lemke ' Nie jest wiadome czy ukończono budowę, czy część obiektów zniszczono w czasie wojny ' Obiekt powstał w I fazie budowy z przeznaczeniem dla młodych małżeństw ' Obiekt składa się z 3 korpusów o różnej wysokości; założony na planie zbliżonym do kwadratu z wklęsłym narożnikiem i trójboczną klatką schodową ' Obiekt o konstrukcji ryglowej z wypełnieniem ceglanym, posadowiony na kamiennym cokole, przykryty dachami niski mi 2 - połaciowymi, krytymi blachą z okapami wspartymi na kroksztynach. obiekt 3 - kondygnacyjny, w przyziemiu okna piwniczne zwieńczone łukiem odcinkowym i dekorowane ceglanym obramieniem ' Okna pierwszej i drugiej kondygnacji prostokątne, 4 - skrzydłowe, drewniane ze stałym ślemieniem i szczebliną dzielącą dolne skrzydła na 3 pola ' Okna trzeciej kondygnacji 1 - skrzydłowe, drewniane, ze szczebliną dzielącą skrzydło na 2 pola ' Okna w klatce schodowej zamknięte łukiem odcinkowym, 4 - skrzydłowe, drewniane ze stałym ślemieniem i szczebliną dzielącą dolne skrzydła na 3 pola ' Pomiędzy kondygnacjami widoczne kordonowo kroksztyny ' Klatka schodowa dekorowana kordonowo fryzami z ukośnie mocowanymi cegłami' Elewacja od ul. Skłodowskiej gładko otynkowana ' Stolarka drzwiowa: drzwi drewniane, 1 - skrzydłowe, płycinowe z przeźroczami pełniącymi funkcję nadświetla ' Otwór drzwiowy o wyoblonych węgarach zwieńczony łukiem odcinkowym '

'' DZIAŁDOWO MIASTECZKO Z HISTORIĄ NA KARTACH POCZTOWYCH '' NSZ RYNECZEK ROKU 1914

MIMO UPŁYWU 100 LAT PAMIĘĆ O WIELKIEJ WOJNIE PRZYTŁUMIONA TRAUMĄ DRUGIEJ, JESZCZE STRASZNIEJSZEJ TRWA NADAL W WIELU RODZINACH, SPOŁECZNOŚCIACH LOKALNYCH, NARODACH ' I WŁAŚNIE TAKIE ZDJĘCIA KTÓRE WAM PREZENTUJĘ NA STRONIE '' DZIAŁDOWO MIASTECZKO Z HISTORIĄ NA KARTACH POCZTOWYCH '' UTRWALAJĄ TĘ PAMIĘĆ I WOJNY ŚWIATOWEJ NA ZIEMI DZIAŁDOWSKIEJ 👍 PAMIĘTAJCIE ŻE ROZWÓJ FOTOGRAFII POZWOLIŁ NAWET AMATOROM REJESTROWAĆ OBLICZA WOJNY ' KORESPONDENCJA WZIĘTYCH DO NIEWOLI ŻOŁNIERZY PRZYWOŁUJE SCENY Z TOCZONYCH WALK, CHWILE TRYUMFÓW I KLĘSK, OBRAZY ŻYCIA CODZIENNEGO NA FRONCIE, ZDJĘCIA ZNISZCZONYCH WSI, MIAST I MIASTECZEK ORAZ OFIAR WOJNY JEŃCÓW, RANNYCH I UCHODŹCÓW POZWALA NAM DOTKNĄĆ SKRAWEK TEJ HISTORII '

ŚLADAMI PRZESZŁOŚCI NA TROPACH TAJEMNIC 🇵🇱 TYLKO DLA WAS HISTORIA KTÓREJ NIE ZNACIE ..... APTEKA POD ORŁEM 😉 W KOŃCU XIX WIEKU, AUTOREM WIĘKSZOŚCI REALIZACJI BYŁ A.STOHR I SKROMNIEJSZY A.GOERKE ' PO ZNISZCZENIACH I WŚ ARCHITEKTONICZNE WYTYCZNE ODBUDOWY NADAŁ H.MUTHESIUS 👍 PO 1915 ROKU,ODBUDOWYWANO WG PLANU P.KAHMA ' OBECNY PLAC MICKIEWICZA TO DAWNY RYNEK WYTYCZONY W 1344 ROKU BUDYNEK " APTEKA POD ORŁEM " ZBUDOWANY NA MIEJSCU SPALONEGO W 1794 ROKU ' OD 1679 ROKU, NA TEJ POSESJI FUNKCJONUJE APTEKA, PIERWOTNIE WŁASNOŚĆ CHRISTIANA VON NEAUS 😉 DZIAŁDOWSKA APTEKA JEST JEDNĄ Z NAJSTARSZYCH NA WARMII I MAZURACH, W 1657 ROKU, ZOSTAŁA ZNISZCZONA PODCZAS NAJAZDU TATARSKIEGO A JEJ WŁAŚCICIEL APTEKARZ MICHAŁ SUDAW BYŁ ZBYT STARY I BIEDNY ABY JĄ ODBUDOWAĆ ' DOPIERO W 1679 ROKU, KSIĄŻĘ PRUSKI WYDAŁ PRZYWILEJ DLA DZIAŁDOWSKIEGO CHIRURGA I APTEKARZA CHRISTIANA NEAUSA NA PROWADZENIE W MIEŚCIE APTEKI ' NIE BYŁ TO JEDNAK TYLKO SKLEP Z MEDYKAMENTAMI - SPRZEDAWANO TU RÓWNIEŻ SPROWADZANE Z DALEKICH KRAJÓW TRUNKI ' PRZYJEŻDZAŁA PO NIE LICZNIE DO DZIAŁDOWA SZLACHTA KTÓRA PO KONSUMPCJI OWYCH NAPOJÓW URZĄDZAŁA NA RYNKU AWANTURY ' OBIEKT ZAŁOŻONY NA PLANIE PROSTOKĄTA, 2 - KONDYGNACYJNY, MUROWANY, OTYNKOWANY ' DACH NACZÓŁKOWY KRYTY DACHÓWKĄ CERAMICZNĄ KARPIÓWKĄ ' FASADA 3 - OSIOWA, PODKREŚLONA COKOŁEM I ZWIEŃCZONA GZYMSEM, UJĘTA W DWIE LIZENY 😘 NA CENTRALNEJ OSI PROSTOKĄTNY BALKON Z KUTĄ BALUSTRADĄ, WSPARTY NA DWÓCH ŻELIWNYCH KONSOLACH Z MOTYWAMI WICI ROŚLINNEJ, USYTUOWANY W PSEUDORYZALICIE ' NA POZIOMIE PIERWSZEJ KONDYGNACJI 2 WEJŚCIA POPRZEDZONE 4-STOPNIOWYMI SCHODAMI I PROSTOKĄTNY OTWÓR OKIENNY ' DRZWI DO CZĘŚCI USŁUGOWEJ 1-SKRZYDŁOWE, PCV Z PROSTOKĄTNYM NADŚWIETLEM ' POWYŻEJ RZEŹBA ORŁA USYTUOWANA NA KONSOLI 😘 DRZWI DO CZĘŚCI MIESZKALNEJ 1-SKRZYDŁOWE, DREWNIANE, PŁYCINOWE Z PROSTOKĄTNYM NADŚWIETLEM ' OKNO 4- SKRZYDŁOWE ZE STAŁYM ŚLEMIENIEM, DREWNIANE ' NA POZIOMIE DRUGIEJ KONDYGNACJI OKNA ZWIE ŃCZONE ŁUKIEM ODCINKOWYM, 4-SKRZYDŁOWE, DREWNIANE, Z KRZYŻEM OKIENNYM ' DRZWI BALKONOWE DREWNIANE, PŁYCINOWE, PRZESZKLONE ' ELEWACJA BOCZNA PODKREŚLONA COKOŁEM, DEKOROWANA GZYMSEM KORDONOWYM I WIEŃCZĄCYM ' OKNA PROSTOKĄTNE, DREWNIANE, 4-SKRZYDŁOWE ZE STAŁYM ŚLEMIENIEM ORAZ MAŁE OKIENKA W PARTII PODDASZA W KSZTAŁCIE ZBLIŻONYM DO TRÓJKĄTA ' DZIŚ NAD DAWNĄ APTEKĄ WIDNIEJE TYLKO RZEŻBA ORŁA ' WARTO CZASAMI NA SPACERZE PO NASZYM MIASTECZKU ZATRZYMAĆ SIĘ I ZOBACZYĆ ŁADNĄ RZEŹBĘ ORŁA Z ROZPOSTARTYMI SKRZYDŁAMI 😉 O TYM, GDZIE BYŁA TO WSZYSCY WIEMY ALE CO W NIEJ SPRZEDAWANO I JAK MOGŁA WYGLĄDAĆ DAWNA APTEKA POD '' ORŁEM '' MMMMM🤔🤔🤔 MOŻNA BYŁO KUPIĆ TUTAJ PASTYLKI PARAMINT " ERBE " NA GRYPĘ; NATURALNĄ WODĘ GORZKĄ FRANCISZKA -JÓZEFA PITĄ PRZY DOLEGLIWOŚCIACH ŻOŁĄDKOWO - KISZKOWYCH, MIGRENOWYCH BÓLACH GŁOWY I OGÓLNYM PODRAŻNIENIU; " CORAMINĘ " STOSOWANĄ W PRZYPADKACH ZATRUCIA, PRZEŁOMÓW ODDECHOWYCH, CHOROBACH Z PRZEZIĘBIENIA, DLA RATOWANIA TOPIELCÓW I W PRZEWLEKŁYCH CIERPIENIACH SERCA; PROSZKI OD BÓLU GŁOWY O NAZWIE " KOWALSKINA "; HARTUJĄCY MIĘŚNIE I NERWY I PRZYWRACAJĄCY ŚWIEŻOŚĆ UMYSŁU " PHOSPHIT "; ŚRODEK PRZECZYSZCZAJĄCY " SKAWULIN " ALBO EMULSJĘ TRANOWĄ SCOTTA ' APTEKĘ ODWIEDZALI MIESZKAŃCY POBLISKICH ULIC A TAKŻE OKOLIC NASZEGO POWIATU ' MIESZKAŃCY DOBRZE WSPOMINAJĄ I CHWALILI ZA DOBRE ZAOPATRZENIE I DYŻURY PROWADZONE W NIEDZIELE I ŚWIĘTA ' HA 🇵🇱